Naute in nei tawh em?
Nei tawh ta se,
Thla engzat nge a nih tawh?
Kum lo tling tawh se,
Kum engzat nge a nih tawh?
kum e nge maw zat lo ni tawh ta se,
School a kal tawh em?
School kal tawh ta se,
Pawl engzat nge a nih tawh?
Pawl enge maw zat lo ni tawh ta se,
Matric a pass tawh em?
Matric lo pass tawh ta se,
College a kal tawh em?
College lokal tawh ta se,
Eng tikah nge a zirchhuah dawn?
Lo zir chhuak tawh ta se,
Hna a thawk tawh em?
Han lo thawk tawh ta se,
Nupui/Pasal a nei tawh em?
Nei tawh ta se,
Naute an nei tawh em?
Tawh em?
Kelkangah ka kal ve (KKK)
Tunlaiin mi kan tul em em tawh a; chutih rualin taksa insen erawh thenkhat tan chuan a harsa lutuk lem chuanglo maithei. Amaherawhchu, sum leh pai erawh in sen a har tawh khawp mai.
Mizoram khawchhak lam Kelkang khuaah chuan Thlarau hnathawh mak tak mai tunlai hian a thleng mek a; heihi tunhnaia thleng mai niloin kum hnih liam taa lo intan daih tawh kha niin an sawi. Tin, tun hma pawhin he khuaah hian harhna hi lo thleng tawh thinin hemi avang hian sorkar lam hotute pawhin an kamkhat hial niin an sawi. Harhna hi an dawng mawlh mawlh mai niin a lang a; 1919 Krismass leh 1920 kumthar vel khan hlimna a thleng a; hetih hun lai hian tahna leh sual inpuanna a nasa hle. Heihi harhna an tawn hmasak ber hun chu niin an sawi. Tun tum harhna kha 2013 May thla vel atanga intan niin an sawi bawk. Sawi tak angin harhna hi an thleng deuh mawlh mawlh maia; 1937 kuma an harh kha an hminthan pui tak bera chu a ni.
He khua hi Aizawl atang chuan kms 214 vel bawr nia ngaih a nia; Mizoram khawchhak lam Champhai district chhung a awm niin Champhai atanga chhim lam Zokhawthar kawngah kalin, kawng lakah Mualkawi khuaah a peng a; ding lamah pengin Vaphai kawngah kalin peng atanga kms 10 velah he Kelkang khua hi a awm a ni.
Kelkang khua hi khaw upa tawh tak a nia; 1930 vel pawh khan sorkar hmun pawimawh tak a lo ni tawh thin niin an sawi. A ram a rem a; feh kawng chhuk chho chhia pawh a awmlo. A ram a that avangin buh ei lamah pawh khaw intodelh tak nia sawi thin anni.Tin, sipai hmun a ni thin bawk a; a hmun a nuamin thing leh mau vel pawh a la thahnem hle.
A khua hi Presbyterian kohhran khua tih mai theih tur a ni hial ang chu; Roman Catholic kohhran in hnih an awm ve tih mai loh chu Presbyterian kohhran vek niin an khuaa pa pakhat chuan min hrilh. Presbyterian kohhran hi pahnih awm vein tuna harhna thlenna hmun hi a veng sang zawka awm niin a ziding zawk anni.A khua hi a han tlangsang deuh bawk a; khaw hawi vel pawh a nuamin Burma ram lam pawh thui tak thlengin a hmuh theih a ni. Tun tum V/C election khan member pangaah Congress in V/C pali neiin sorkar na an siam a ni.
An kohhran Biak In hi tunah concreat a rel mek a niin a ruhrel chu an zo tawh a; he hmunah hian zantin inkhawm awmin an kohhran comt. ten thuchah an insawi chhawk thin.
Tuntum kan zin hi kohhran ho in thalai lam pual a a buatsaih a ni a; thalai lam pual mah nise nu leh pa bakah naupang thleng pawhin kan ni nawk tho mai.
Zing dar 5:31-ah Kawnveng (Sihphir) atangin bus pahnihin kan chhuak a; tluang taka tlan zelin Keifang kan tlan pelh hnu, kawng chhuk engemawzat kan tlan hnuin kan hma lam hla taka motor ding thup kan hmuh chuan kan ngaih a ti thalo hle. Mahse, kan zuk nan hmain an lo kal leh hman a; a lawmawm hle. Bus pakhat a lo ding a, a hma lam sawi bawiin a darthlalang a lo keh vek bawk. Driver kan zawh chuan an hmaa tlan a din thut avangin a break hman silo a; a su ta bur mai niin a sawi. A hnua ka hriat leh danin Zemabawk kohhran ho phur a lo nia; a hmaa scooty tlu avanga he chetsualna hi thleng ta mai niin a lang. A suta te pawh an zinga mi tho annih avangin thubuai hla buaiah an la ta lo hlauh. Hliam tenau chu an awm ve naa; zin thulh tham erawh a ni lemlo hlauh.
Tuirini lui kan thleng thlaa; kan chawfun theuhte thetin puar el euhin chaw kan ei hlawm a; a nuam khawp mai. Chaw pawh ei mumal loa pp tur thla lo la ngat ngat te pawh an awm hlawm in ka hria!!
Khawzawl khua kan thleng chho a; chhun riltam hun a lo ni ta bawk a; sawhchiar tui tak mai kan ei chuan hah a ti dam sawng sawng mai. Aieng tello a nih vang pawh a ni mahna.
Tichuan, tluang taka tlan zelin Champhai khawpui kan lut ta rup mai le. Venglai KTP ho hotel siamah chuan chaw tui tak kan ei a; a hmain kan chaw ei tur thu sawi lawkin a zat tur nen kan hauh lawk a ni. Hun hmasa lamah kan veng mi tho in chaw ei man pelo an lo awm nge ni, ninawm khawpa an fir erawh an ngeiawm tep. Sawi tak angin chaw leh a hmeh erawh a tui khawp mai.
Tluang taka tlan zelin zan dar sarih velah kan tum ram chu kan thleng ta. Mi chitin chitang kal khawmna hmun a nih tak avangin harhna chhima kal mah ni ila; security an uluk ve hle.
A hma lama chhungte kal an lo awm tawh avangin an thlen ina thlen ve ka duh sia; fon hmangin in neitupa hming ka zawt a; ‘Lalrinthanga’ a ti niin ka hria. Security nula I chuan Lalrinthanga an awm loh thuin min chhang. An khua chu an in hrechiang hle tih a tilangin an khaw len lemloh zia a tilang chiang hle in ka hria.
Thlen zan hian kan inkhawm hman ta lo rau rau bawk a; tawngtai pawhin kan chhuak ta lemlo.
A tukah tawngtaina tlangah chuan kan kal taa; chawhma dar 10:30-ah ‘Hmun Thianghlim’ –ah hunserh hmangin tawngtaina hun te kan hmang a; chumi hnuin mahni remchan dan ang zelin tawngtaina hmun an siam hrang hrangah chuan kan kual ta a ni.
Tawngtaina hmun hi ‘Hmun Thianghlim’ bakah Gilgal, Moria, Getsemani leh Peniel te a awm a; heng zingah hian Gilgal hi a nuam ber in ka hria. Josua leh a hoten Jeriko kulh an beih lai ang deuh khan ngawi rengin vawi ruk kan kual hnuin kan aw neih tawpin hnehna puangin Pathian kan chawimawi a; Pathian Thlarau Thianghlim pawlna kan dawng nasa hle. A hmun hi a zauh angreng avangin a group ang pawhin kual hi kan tam viau mai thin a; keimahni lo kha chu vawi ruk kual chhung pawha an au reng avangin midang thawm a rin zawk chang a awm a; kan au sual nawk nawk mai. Han nuih dar dar changte pawh a awm. Phun sual ngaihna awm lo khawpa hruaitu au hriatloh chang pawh a awm.
Helai hmunah hian a ni, vang kunga kross awmna kha ni. Mahse, lo awm tawp nia ngaih mahnise, ker chawp niin ka ngai tlat mai pek a. Ka hlut lua lemlo.
A chhak tlangah hian Moria tlang a awm leh a; Abrahama’n afapa Isaka a hlanna hmun kha a ni. Abrama thinlung thianghlim zia leh Pathian tana a inpek zia te sawiin kan leader chuan Pathian tan hian kan thil neih ang ang te ui lo tura min fuih hnuah hlim takin kan tawngtai leh a.
Getsmani-ah kan kal leh a; Lal Isua tuarna hre reng chungin kan tawngtaia; thinlung a khawih thar hle. Getsmani huan hi a tak ngeia kal tawh ka ni na a; helai hmuna ka kal hian Pathian pawlna ka dawng chhah mah zawkin ka inhria.
Hemi hnu hian a thlang lawka awm Peniel hmunah kan tawngtai leh bawk. Jakoba leh Pathian Jabok lui kaia an inbuan khan Jakoba malpui ruh a ti pelh a nih kha. Pathian chuan mal a sawm a; hming thar ‘Israela’ a lo ni ta bawk. Hetiang a nih avang hian Peniel vuah a lo ni ta a nih kha. Kan leader te chuan Pathian malsawm tlak nun nei tura min sawmin hun thar leh hming thar nei ve turin min fuih hnuin kan tawngtai ve leha; tawngtai pawh a kal hle.
Moria leh Peniel inkarah hian tawngtaina tura ruahman ni chiah loin ‘Paradise’ tia vuahin hmun thengthaw nuam lai takah hmun a awm bawk. Helai hmun atang hian Kelkang khaw chhung vel pawh a lang chiang hle. Hetatang hian alawm a chunga tarlan Burma thlenga a lanna ka tih kha.
Tin, Gilgal leh Moria inkar ruam laiah hian ‘Damna Sawntlung’ an tih mai a awm a; chu sawntlung chu mi’n an ei a; mak tak maiin damna an chang thin. Miin a lei hi an lak nasat tawh avangin a kaw rul tawh a; a luhna hmun thumah awmin a chhungah hian mi sawm dawn lai an leng a ni. Tin, he hmun hming hi ‘Gilied’ tih a ni bawk. A lei hi miin la in kan ei a; a duhthawh zual deuh phei chuan an hawn hial thin. Thenkhat phei chuan an hralh hial nia sawi a awm bawk
Mak tak mai chu kan tlawh tumhnihnaah hian camera ka keng a; mahse, mihlim thenkhat a velah an lo tul nasa mai. Thlalak an khap bur mai. Kal lamin thla chu ka la theilo phawt. An phallo tih hrereng chungin hawn lam chuan ka’n la lui ale, mihlim ho chu te teng tungin chungin an let tawp mai. Eng rau emaw tak zawng a awm chiang alawm. A hmun hi he tlanga ka ngaihhlut ber a nih avangin luh leh ngei ka duh si, mihlim ho khan min lo hria anga; min hau hrep mai ang tih ka hlauh zia kha.
Tichuan, hlim taka Pathian Thlarau Thianghlim pawlnaa hun kan hman hnuin zan thum kan riah hnuah kan khua panin tluang takin kan haw leh ta a ni.
Kelkang khuaah hian tui a harsa hle mai a; PHE dept. lamin tui an supply reng a; a ziaawm phian. Tin, a hna chak vaklo mahse, khaw daiah tuikhur a awm ve bawka; a lun thei char char hle. Khawlaia mi pakhat ti ti ka hriat dan chuan ‘Tui hi an harsa em em paw’n ka hrelo. Hetiang zat hian min rinpui ve sela khawi veng mah hian kan dawl loang,’ a ti. A dik thawkhat viau in ka ring.
Tunhmaa mihlim kalta thenkhat thusawi an sawichhawn dan chuan “Kelkang khuaah hian buhfai a la sur dawn,” an ti a ni awm a; mikhual kalte hian buhfai hi kan ei tawk aia tam hret zel kan pai hlawm thin avangin buhfai chu an hnianghnar viau maia; mihlim ho thusawi kha a thleng dik taa ngai pawh an awm hial. A ni reng lah taka; buhfai bag an tiang er ur hlawm mai a. Retailer paw’n buhfai hralhna tur an hrelo hial niin thu uar zual thenkhat phei chuan an sawi.
Ka ngaihtuah mai mai a; a khua amite hi an rau vek kher awm siloa; thenkhat chuan an ning ngawt ang tih hi.
Zan inkhawmah upa hoin thuchah an insawi chhawk thin a; (mikhual hi pastor chin lo chu rawngbawltu lar tak pawh nise an puangzar zen zen lemlo) Bethel tlangah khan hetiang deuh bawk hian upa ho khan hun hi an hmang thin bawk a ni. Tin, tawngtaina hmun hrang hrangah te khan an kohhran hruaitute tihdan hrelo leh mi chitin chitang kalkhawm kan ni bawka awmherh deuhte vengin a khattawkin an inzar pharh bawk.
Thilpek pawh hi nihnih chauh kan cham chhung khan mi thahnemngaite atangin nuai a chuang ve ve a; hei vang hian kohhran ang zawng chuan an harsat phah lemin ka ring loa; mahse, kohhran a a kul ataia inhmang chin chuan an tuar ve phian chuan ka ring. Lo neia ei zawng anni tlangpui sia; hma pawh an lak theihloh phah dawn a ni. Mahse, hetih mek lai hian member satliah ho erawh an leh awl phian lawi. Zan inkhawmah lah mikhual ho an kian duh thin bawk si.
‘Kelkangah kal kher a ngai lo’ tih leh a kaltena kan zawhna dawn tam tak chu ‘I han kang zo em?’ tihte hi a ni awm e. Ni e, Kelkang kal hi tullo nia ngai tan chuan a tullo viau reng bawk a ni. Mahse, tha ka tihna ve chu ka tawngtai tam phah na kha a ni. Mahni thuin in lamah ka peih der silo. Tin, ‘kang zo’ tih lai hi chu tlema chang chhah (thlarau) deuh tan lo chuan ka hrethiam ve mang der lo mai.
A chunga sawilan tak ang khian Kelkang khua hi thingtlang khaw hla tak mah nise, an in leh lo te a changkang angreng phian. Pathianin khaw mipui te a duhsak hle. Leiah Vanram an tem lawk a ni ber e.
Kelkang harhna ropui tak chhim tura kal hi kohhran hrang hrang 500 vel lai kan ni tawh a; phai lam mai bakah foreign atang pawhin kal hi a khattawkin an awm ve reng bawk a ni. Engtia rei nge he harhna hian a thlen dan tur hriat a la ni lo a; an la kal belh zel turah pawh ngai ila, a sual lo ang.
RIP zualbonez
Kan member hlun tak leh active thin tak zualbonez (Lalmuanzuala s/o C.Ropianga IAS Rtd, Khatla)chuan tukin zing dar 8:30 khan kal tha lo avangin chatuan ram min pansan ta. A kalsan tak a chhungte Pathianin thlamuanin awmpui rawh se.
zualbonez hian misual.com ah hian post 33 lai a lo siam a, a post hlui ka enkual naah In Passing RIP tih hi ka hmu a, lung a tileng hle mai. He post-a a changthlan pahnih hi ka lo tarlang teh ang:
Revelation 21:4
And God will wipe away every tear from their eyes; there shall be no more death, nor sorrow, nor crying. There shall be no more pain, for the former things have passed away.”
1 Thessalonians 4:17-18
Then we who are alive and remain shall be caught up together with them in the clouds to meet the Lord in the air. And thus we shall always be with the Lord. Therefore comfort one another with these words.
Ka poem duh deuh pakhat hi ka lo zep ve lawk –
And Death Shall Have No Dominion -Dylan Thomas
And death shall have no dominion.
Dead man naked they shall be one
With the man in the wind and the west moon;
When their bones are picked clean and the clean bones gone,
They shall have stars at elbow and foot;
Though they go mad they shall be sane,
Though they sink through the sea they shall rise again;
Though lovers be lost love shall not;
And death shall have no dominion.
And death shall have no dominion.
Under the windings of the sea
They lying long shall not die windily;
Twisting on racks when sinews give way,
Strapped to a wheel, yet they shall not break;
Faith in their hands shall snap in two,
And the unicorn evils run them through;
Split all ends up they shan’t crack;
And death shall have no dominion.
And death shall have no dominion.
No more may gulls cry at their ears
Or waves break loud on the seashores;
Where blew a flower may a flower no more
Lift its head to the blows of the rain;
Though they be mad and dead as nails,
Heads of the characters hammer through daisies;
Break in the sun till the sun breaks down,
And death shall have no dominion.
Kan Sâwm Hlawhchham Ve Mai Ang Em?
1. THU KAMKEUNA
Țumkhat chu Mizorama Thuziak lama lâr tak pakhat hi Kohhran-in Thuhriltu atân rawih kan duh a. Sâwmna Lehkha-te kan thawn a. Min rawn chhân dân aţang chuan, beisei awm riauva kan hriat avangin an khuaa va kal a, va sâwm ngei ngaia kan hriat avangin Zan 2/3 riak turin kan kal ta a. Mahse, ni 2 zet kan inkawm hnu chuan, kan sâwmna leh kan ngenna chu a tih-hlawhtlin theih loh tur thu min hrilh chiang ta a ni. Keimahni (a Sâwmtute) thiam loh a awm lova, amah pawh fellohna leh sawisel tur, ngaihţhatlohna tur thil langsâr engmah a awm lo.
Mahse, min chhânna chu, “Hetiang langsâr rawngbawlna lam hawi hi ka duhloh avangin hmânah pawh mi ka kian tawh a, tunah hian kha kha ka la let leh thei tawh lo. A thiang lovin ka hria” a ti ta tlat mai a ni!! A tirah chuan kan ngaihdân a ni lo viau a. Mahse, kan ngaihtuah thui deuh hnu chuan, a rilru ţhat-zia, zau zia leh a ngaihtuah thui zia leh a rilru ngheh zia kan ngaihtuah chhuak a, kan chhuang rilru ta hle zawk a ni.
Khawvelah chuan, kan hnena awm-a function/program min hmanpui tur te, min ţanpui tur te, min thlamuan tur-te hian kan duh duh kan sâwm thei lova, sâwm pawh ni ila kan hlawhtling vek thei lo. Keimahni a Sâwmtute vang emaw, kan Sâwma-te vang emaw-in kan intawng remchang thei ţhin lo a ni. Keimahni lamin kan zir ngang loh vang emaw, anmahni lam an lian lutuk emaw a nih phei chuan kan tân beisei ngam loh tur thlengin an kat nuk mai a ni.
Chutiang a nih lai chuan, Lei leh Vân Lal, Pathian Fapa Isua Krista dinhmun erawhchu a danglam hle mai. Amah beiseitute tân leh amah mamawhtute tân chuan PEON ang hialin a inpeih sa reng a. A Sâwmtute leh Amah Beiseitute a tih-beidawn emaw, a tih-hlawhchham emaw sawi tur kan hre ngai lo!!!
2.1. LAL ISUA CHU MIN AWMPUITU ATÂN SAWM THEIH RENG A NI
Khawvelah chuan, keimahni (a Sâwmtute) dinhmun-in a zir loh emaw, anmahni (kan Sâwm tur-te) dinhmun-in a zir loh emaw chuan, kan duhzawng mihring kha kan hun pawimawh program leh function atân kan sâwm ngawt thei lo. Kumin January 26, 2015 khân, “Super Power” tih hiala koh U.S President, Barack Obama chu Indiaah Republic Day min hmanpui turin sâwm a ni a, a lo kal thei mai. Obama kha Mizoram-in sâwm ve ta ila, lo kal duh eng-ang mahse, a lian lutuk a, a lal lutuk a, neuh neuh a tam lutuk a, a lo kal hnaisai lovang.
U.S President chu sawi loh, kan Bharat Prime Minister, Narendra Modi tak ngial pawh hi, Saiha-a AMFU program-ah lo kal turin sâwm ta ila, a lo kal aiin, a lo kal loh a rinawm zawk. Zep ţit-ţet lovin sawi ta ila, Saiha AMFU Program hmanpui turin a lo kal piiiit lovang. A chhan tam tak awm zingah, kan Sâwm-a te leh Keimahni a Sâwmtute dinhmun inthlauh lutuk vang a ni mai. A awmzia ber chu, “Lenlai a rual lova, kan intawng remchâng thei lo” a ni ber e. Prime Minister tân chuan Saiha AMFU program chu a tê lutuk a, “ZAWH DAWRA SUK TIN” ang vel a ni, a ngaihna a awm thlawt lo!!
India ram ropui tak pawhin a duh hun hunah leh a duhna hmun hmunah U.S President hi a sâwm ngawt thei lo. U.S. President chu sawi loh, kan Ram, India ram Prime Minister ngawih ngawih pawh Saiha AMFU program-ah kan sawm hlawhtling thei dawn miah lo. Chutiang chu he khawvela Lalte dinhmun a nih laiin, Leilungte din a, mihringte min siam a, min tlan tura a taksa leh nunna kan tâna inpe zo vektu Lei leh Vân Lal Isua Krista erawhchu, Sâwm hlawhchham a awm thei lova, A rethei ber aţanga a hausa ber thlengin, lehkhathiam lo aţanga lehkhathiam ber thlengin, mifelte chauh ni lovin, misualte hlei hlei Sâwmna a ngai pawimawh emaw tih tur a ni. Tute tân pawh-a Sâwm theih a nih thu hi amah ngeiin a sawi a, “Nangni thawk rim leh phurrit phur zawng zawngte u, Ka hnênah lo kal ula, Keiman Ka chawlhtir ang che u” tiin, amahin min sâwm zawk a nih chu!!! (Mat.11:28). Lal Isua hi i harsatna leh buaina, lungngaihna leh manganna sutkian sak tur che-in, i nun-a Lal turin tih-takzetin i sâwm ve tawh em???
2.2. LAL ISUA’N AMAH SȂWMTUTE A HNAR NGAI LO
Ka tawn-hriat hi tuman huatah an châng êm lovang chu maw. Evangelist Faktea (H.Lalfakawma) lâr vang lai khân, Saiha lam khân rawih ve kan duh êm êm a. Saiha District-a Kohhran (denomination) lian ber Mara Kohhran leh Kohhran Pawl dangte inthurual khân, Evan. Faktea chu Saihaa Rawngbawl turin an va sâwm a. Mahse, Evan. Faktea hian “Khawpuiah chauh rawngbawl turin Pathianin a koh thu leh Saiha-ah chuan a lo kal theih loh tur thu” a lo hrilh a, an mitirh-te kha beidawng takin an lo haw a ni. Khatihlai kha chuan Aizawla Evan. Faktea rawngbawlna kha a ropui bawk a, Thingtlâng lam (Zo khaw lam) chuan kan chang thei lova, kan Sâwm hlawhtling thei lo a ni ber e.
Khawvela Lalte, Miropuite, President, Prime Minister, Governor, Chief Minister, MLA, MDC leh Revival Speaker/Evangelist leh Zaithiam lâr tak tak-te pawh kan Program min hmanpui tura Sâwm hlawhtlin an har êm êm laiin, Lei leh Vân Lal, Pathian Fapa Isua Krista erawhchuan, Amah Beiseitute leh Amah Mamawhtute tân engtik lai pawhin a inpeih reng a. Țhenkhat chuan Lal Isua (leh Thlarau Thianghlim) hi PEON ang hialin kan hmang a, kan duh duh ti turin kan hrilh a, kan tir-kawi nasa ngang mai a tih theih hial awm e.
Tin, khawvela milian leh miropuite chuan, anmahni Thlangtlingtute, Chawmseiliantute, Duhsaktute leh Țantute tih-beidawn châng an ngah mai. Anmahni dik loh vang emaw, midang (mipui)-te thiam loh vang emaw chu a ni ngei ang. Chutihlaiin, Lal Isua erawhchuan, Amah Sâwmtute leh Amah Beiseitute a tihbeidawn thu emaw, a tih-hlawhchham thu emaw sawi tur leh hriat tur a awm hauh lo thung!!! Min Țanpui leh min Chawisân sauh sauh duhin, “In thinlung mangang suh se; Pathian in ring e, kei pawh mi ring ve rawh u. Ka Pa inah awmna tam tak a awm a, a awm loh chuan ka hrilh tawh tur che u a ni; in tân hmun siamin ka kal dawn hi. Tin, in tân hmun ka han siam chuan ka lo kir leh ang a, ka hnenah ka la ang che u; ka awmnaah nangni pawh in awm theih nân,” tiin min chah zui lawm lawm a ni (John 14:1-3)
Fakna Hla chuan, Lal Isua danglam bik zia leh ropui bik zia chiang deuhvin hetiang hian a sawi a, “Kan Isua ang ţhian dang rêng an awm lo. Kan sual ngaidam thei mi dang an awm lo. Amah tluka inngaitlâwm an awm lo. Kan hnêna awm loh châng ni a awm em? Min thlamuan theih loh zân i hre ngai em? Chu Țhian ţha chuan mi a thlâhthlam ngai em? Mi sual a hnarte pawh i hre ngai em? Chu Chhandamtu ang chu mi an awm em? A chhandam zawh loh mite an awm em?” tiin (KHB 134).
2.3. KAN HNÊNA AWM TURIN LAL ISUA I SÂWM VE ANG U
Bible-a kan hmuh angin, Emau kawnga kal mêk Zirtirte khân hrechiang lovin Lal Isua kha an hnena riak a, châm ve turin an lo sâwm a, an va ti-fuh tak êm!!! (Luka 24:13-32, Marka 16:12-13). Liandova-te unauvin, mite duhloh rethei leh hri ţha lo vei emaw kan mikhual an tih laia Lal hausa leh thiltithei Lersia an lo mikhual reng ang khân, Lal Isua sâwmna châng hre lova hnar ta te, mikhual pangngai emaw ka thlen an tih laia Lal Isua lo thleng ta si te hi Zoramah hian chhungkaw engzât tak awm ang i maw???
Zoram hian harsatna lian tak tak leh boruak mak tak tak a hmachhawnin, a tawng chho mêk a, a tawng zel dawn. Kan Ram leh hnam dinchhuahna turah te, kan chhungkaw harsatnaah te, mimal harsatnaah te, eirûk chungchangah leh, zu leh damdawi hmansual leh hmeichhiat-mipatna hmansual chungchangah te hian, kan buaina leh harsatna min sutkian-sak tura Lal Isua sâwmna châng kan hria em le? Țawngkam-a sâwm satliah mai mai a ni lo. I Thinlung chhungril ber aţangin Lal Isua hi i sâwm tak tak em? tih hi a pawimawh. Hei hian kan nun-a Lal tur leh Thu nei tura sâwmna te, mahni taksa ngeia Pathian tâna inhlan-zuina thlengin a huam a ni (cf. Rom 12:1-3).
Mizo Bible-a inziak, “KÂ-IN AN CHELH A, KAN HNÊNAH AWM TA CHE; KHUA A TLAI DÂWN TA A, NI PAWH A TLÂK DÂWN TAWH HI” tih-a “KÂ-IN AN CHELH A” tih lai tak hi Mizo-ţawnga a inziak dân ang hi chuan a sawitum a phawk zo lovin, a pâwn-lâng lutuk hretin alang (Luka 24:29). A ţawngbul lamah chuan, Greek “parebiasanto” hman a ni a. English-ah pawh, “they urge him strongly” or “constrained” tia dah a ni. A ţawngbul chuan, “thupe-a tilui, nasa taka thlêm leh taksa ngeia tir-lui, etc.” (compel, oblige, force physically, pressurize, persuade, push, provoke, insist, persist, etc.) tih te a huam a ni. Kan sawi tum ber chu, “EMAU KAWNGA KAL MÊK ZIRTIRTE, LAL ISUA SÂWMTUTE KHÂN ŢAWNGKAM ŢHA SATLIAH MAI MAI NI LOVIN, TIH TAKZETIN, NASA TAKIN AN HNÊNA AWM TUR HIAN AN NGEN CHIAM A NI,” tih hi a ni.
I mimal harsatnaah te, in Chhungkaw harsatnaah te, i fate chungchanga i harsatnaah te, i nupui/pasal chungchanga i harsatnaah te khân, Lal Isua hnênah tihtakzetin, nasa taka ngen-in i thlen tawh em? Lal Isua hi i harsatna sut-kian pui tur che leh, i lungngaihna chhâwk tur che-in i sawm tawh em? tih hi lo in-zawt ang che. JAKOBA ANGA, “MAL MIN SAWM LOH CHUAN KA THLÂH LOVANG CHE” TIA, NGENNGAWL TAKA, TIHTAKZETA PATHIAN I DAWR CHUNG PAWH-A CHHANNA I HMU LO FO A NIH CHUAN, AMAH PATHIAN NGEI CHU I DEM DAWN NIA (Gen.32:26). Thinlung keh-chhiaa tihtakzeta Lalpa au-tu hnênah Pathianin a khawngaihna hmêl a thup ngai lo, “KA HMING PU KA MITE CHUAN INNGAITLÂWMA AN ŢAWNGŢAI A, MIN ZAWN A, AN AWM DÂN SUALTE AN HAWISAN CHUAN, VÂN AŢANGIN KA LO NGAITHLA ANG A, AN SUALTE KA NGAIDAM ANG A, AN RAM CHU KA TIDAM LEH ANG” tia Pathian Inpuanna leh Thutiam ropui tak hi ala ding reng a ni (2Chro.7:14).
3. THU TLÂNGKAWMNA
Khawvel hian changkân lam a pan zel ang a, mihringte pawh kan changkâng chho zel ang. Ram leh hnam inkaihhruaina dân leh administration te pawh a ţha tulh tulh ang. Amaherawhchu, KHAWVEL HI SETANA THUHNUAIA AWM A NIH TLAT AVANGIN, KHAWVEL CHANGKÂNG ZELAH HIAN SUALNA PAWH A CHANGKÂNG VE ZEL ANG. Țawngkam mawi lo ni suh sela, “KAN SUAL DÂN A CHANGKÂNG TULH TULH ANG A, KAN BUAI DÂN A CHANGKÂNG TULH TULH ANG A, KAN THIH DÂN PAWH A CHANGKÂNG TULH TULH BAWK ANG” tih hi kan hriat rêng a ţul. Bible-in a lo sawi lâwk tawh angin, Ringtute pawhin rinna leh thlarau lam thil hi kan hlamchhiah chho tial tial dawn a, kan thlarau nun leh rawngbawlna te pawh a sâng lam ai chuan, a hniam tulh tulh dawn a ni (2Tim.3:1-9, 2Pet.3:1-18, 1John 2:15-17). He Thudik hi Khawvela Church/Mission History aţangin a lang chiang hle.
Rawngbawlna kan thlir dân dal tawh zia hi kan hre thei mai awm e. KUM 100 CHU SAWI LOH, KUM 50 VÊL KAL TÂA PASTOR-TE KAN THLIR DÂN LEH KAN HMUH DÂN TE, AN INPÊKNA (COMMITMENT)-TE KHA NGAIHTUAH LET ILA, VAWIIN-A KAN HUN HMAN MÊK NÊN-A KHAIKHIN CHUAN INTHLAU TAK A NI. SORKAR HNA A VÂNG TIAL TIAL A, HLAWH TLÊM-TEA, RETHEIH THLANGA LAL ISUA ZUI A, HUN PUMA HARSA TAKA RAWNGBAWLNAA INHMAN RAL VEK CHU… CHONA LIAN TAK A NI TA!!! ZORAM, “KRISTIAN 100%” TIA INCHHÂL RAMAH PAWH HIAN, MAHNI HREHAWM PAWISA LOVA NITIN-A KRAWS PU-A LAL ISUA HNUNGZUI TUM CHU MI-Â NIH AN HLAWH TA NIIN ALANG!!! Dema anga Rawngbawlna tlâwm santute pawhin, inthlahrung hauh lovin mahni duhzawng Bible châng kan fawm-khâwm a, mahni nungchang milh-in Bible kan hrilhfiah ţan ta a nih hi!!! Zoram Ringtute hian kan nun-a Lal turin Lal Isua kan sâwm nawn mawlh mawlh hi ava ţul tehlul êm!!!
Hetiang hun harsa leh thim kan tawn chhoh mêk lai hian, Kohhran-ah Thlarau Thianghlim pâwlna leh chakna leh ei tûr i hmu tlêm ţan a nih chuan, in chhungkua tal kha ngaihtuah ang che. I chhungkua tal vêng la, humhim tum ang che. Chhungkaw kima Chhandamna Lawnga in lawi vek theih kha a pawimawh ber!! Israel mipuiten, “David, i chhungkua ngaihtuah mai rawh” an tih ang khân, Nangmah leh i Chhungkua vêng him turin, Sâwmtute hnar ngai lo Lal Isua hi thinlung chhungril ber aţangin… “KAN HNÊNAH AWM TA CHE” tiin i sâwm ve ang u.
(((He Article hi April 5, 2015, Easter Sunday-a Saiha Kohhran-a Hun Ruat ka nih anga Sawi Tura Ka Inbuatsaih vek tawh, Mahse, ka Zin chhuah tâk avanga ka Sawi hman tâk loh a ni a. Tlai khaw hnu-ah ka rawn “Tlailam Umpâwng Pâr” veleh hnuhnawh a ni e)))
May 2015, Mizo(ram) Diary
May 2015, Mizo(ram) Diary
1st. Friday: India ram pumah petrol man litre khatah Rs. 3.96/- leh diesel litre khatah Rs. 2.37/- a tih san a ni.
2nd. Saturday: Champhai district-a Kelkang khuaa Lalrinenga in, Assam type chu bungrua chuh hman lohin a kâng ral a, mihring thi leh hliam an awm lo. Thu dawn danin, kangmei hi Lalrinenga te chhungkua leh an mikhualte awm loh hlana chhuak a ni a, an chhungkua leh an mikhual mi pangate bungrua zawng zawng a kâng ral a ni.
3rd. Sunday: Nagaland-a hel pawl, National Socialist Council of Nagalim – Khaplang (NSCN-K) pawlte’n Nagaland Mon district-a Changlangsu khaw bula Assam Rifles an lambunnaa AR mi pariat thite zingah Jerusalemthara (29) s/o Lalringliana, Vanbawng a tel. Jerusalemthara hi kum 2005-ah Assam Rifles-ah a lut a; a nupui Lalthannguri nen fapa pathum an nei a, a nupui fanaute hi Vairengte-ah an awm mek a ni.
4th. Monday: Mizoram University-a Library and Information Science Department Alumni Association chuan Aizawla I&PR Auditorium-ah Mizorama library tih changtlun zelna tura hmachhawp zirhona leh sawihona an buatsaih. Workshop-ah hian MZU Library Science-a HoD Prof. RK Ngurtinkhuma, Pachhunga University College assistant librarian Dr Lalthanmawii Sailo leh MZU Central Libary-a professional assistant Dr C.Lawmzuala te paper buatsaih an zirho a ni.
5th. Tuesday: UNODC, World Vision leh Mizoram University Students Council ṭangkawp chuan MZU conference hall-ah ‘One day sensitization programme for young people in Mizoram’ tih thupui sawihona hun an hmang a, MZU vice chancellor Prof. R.Lalthantluanga’n a hmanpui. Sawihonaah hian mithiamte’n damdawi hman sual chungchang an sawi a ni.
6th. Wednesday: MPL club zinga Aizawl FC chuan I League second division khelh mekah Golaghat-ah Aizawl FC-in Siliguri-a an hneh loh Chanmari FC chu 4-2 in an hneh a, an hnuai chiaha awm Lonestar Kashmir FC-in table hnuai lama awm Kenkre 1-1 a an draw bawk avangin MPL3 champion hi I League second division-ah point 31 hmu tawhin khelh khat la awm mahse Lonestar Kashmir FC-in point 27 chauh an la hmuh avangin an champion ta. I League second division champion team ten I League an khelh theih dawn avangin season thara I League khel turin an tling.
7th. Thursday: AIDS natna avanga thi, nu leh pate fa, fahrah ni ta te pual ni, World AIDS Orphans Day a ni a, he ni pual hian Shalom chuan EFICOR leh TEAR Australia te nena tang rualin Aizawla Millennium Centre-ah inkhawm an buatsaih. He inkhawmah hian MSACS Project Director, Dr. Lalmalsawmi Sailo chuan, Kohhran leh khawtlang tanrualna a that phawt chuan, Mizoramah hian he natna leh a veite buaipui kawngah thui tak kal theih a nih a beisei thu a sawi.
8th. Friday: MBSE hnuaia kumina Higher Secondary School Leaving Certificate Exam result a chhuak a; za zela 74.53 an pass. An dinhmun chu distinction-ah 151, 1st Division-ah 1,468, 2nd Division-ah 2,452, 3rd Division-ah 3,512 a ni.
9th. Saturday: Champhai Kanan Veng Congress unit-te chuan April 30, 2015-a V/C inthlan neih zawh taka returning officer (RO) thil tih dana lungawi lohna lantirna atan kawng an zawh. An lungawi loh chhan nia lang chu Champhai Kanan Vengah hian V/C seat pasarih a awm a, RO-in INC pali leh MNF pathum tlinga a puan hnuah, ballot paper chhiar ṭhat leh a ni a, MNF pali leh Congress pathum tlinga puan an nih vang a nia; “Result hi kan pawm thei lo,” an ti.
10th. Sunday: Salvation Army corps hrang hrangte chuan Mother’s Day an hmang. Mother’s Day-ah hian nute hlutzia leh pawimawhnate an inzirtir a, naupangte’n an nute hnenah thilpek an hlan bawk.
11th. Monday: Saiha Maubawka tlangval pahnih – Lalchamliana (22) s/o Zohminga leh Vabeiriapha (19) s/o Chhualai te chu Kawlchaw bul Chhimtuipui luiah chesualin an tla hlum. Lalchamliana hi tuiah a tla a, Beiriapha’n chhan a tumna lamah an pahnihin an tla dun ta a ni.
12th. Tuesday: International Nurses Day a ni a, Mizoram hmun hrang hrangah nurse-te’n an hmang a; thupui chu ‘Nurses: A force for change: Care effective, cost effective’ tih a ni. International Nurses Day-ah hian India President chuan India rama nurse hna thawk ṭha thlan chhuahte hnenah Florence Nightingale Award a hlan ṭhin a, kumin International Nurses Day-ah hian Vanhnuaithangi, Kulikawn chuan Florence Nightingale Award a dawng.
13th. Wednesday: Lalmohan (34), Mualṭhuam, Mamit district chu a nupui, Koriti (24)-in an fehnaah a sât hlum. Lalmohan te nupa hi loah an feh dun a, a nupui chu tlaiah amah chauha a haw avangin, an ṭhenawmte’n a pasal awmna an zawt a, thlámah a sah hlum thu a sawi a ni. Koriti hi police-in an man nghal.
14th. Thursday: Lawngtlaia AH&Vety department chuan NLUP second phase hnuaiah vawk vulh thlangtu chhungkua 186 hnenah vawkte pali ṭheuh, a vaiin vawkte 744 leh a chaw man tur Rs. 34,950/- ṭheuh an sem. Sum sem zawng zawng hi Rs. 65,00,700/- a ni. Heti hian NLUP seond phase-a vawk vulh thlangtu chhungkua 977 zinga chhungkua 849 hnenah ṭanpuina sem zawh tawh a ni a, chhungkua 128 hnenah June 2015 chhunga sem leh tum a ni.
15th. Friday: UPC (North East India) general headquarters office thar chu UPC general superintendent Rev. VL Dika Sailo-in Pathian hnenah hlanin a hawng. UPC Office hawnna inkhawm hi office awmna bialtu MLA Lt.Col. ZS Zuala leh AMC chairman CT Zakhuma ten an hmanpui a; tlaiah office thar lawmna ruai an ṭheh nghal.
16th. Saturday: Leitan Bial KṬP-te Leitan Kohhran hall-ah blood donation camp an huaihawt a; Synod Hospital tan thisen unit 63 an pe a, a petute mipa 55 leh hmeichhia pariat an ni.
17th. Sunday: North East India Christian Council Youth Assembly (NEICCYA) Biennial Assembly vawi 16-na, May 15, 2015 zana Aizawl Temple Corps biak ina ṭan chu a ṭiak. NEICCYA Assembly-ah hian hruaitu tur an thlang. President-ah Rev. Eleazer Sanglyne (KJP Synod) chu thlan a ni. NEICCYA hi NEICC hnuaia ṭhalai pawlte intawhkhawmna a ni a; India hmarchhak biala kohhran pawl 35 leh para-church pakua an tel. Tun ṭum Assembly-ah hian Manipur, Meghalaya, Assam, Nagaland leh Mizoram aṭangin palai 408 an kal a ni.
18th. Monday: International Museum Day a ni a, he ni pual hian Mizoram State Museum chu mipui tan man chawi loa tlawh theiha hawn a ni. Inter-National Council of Museum (ICOM) chuan May 18 hi kum 1977 khan International Museum Day atan a puang a, Mizoramah chuan kum 2005 aṭang khan hman ṭan a ni. Tun dinhmunah Mizoram State Museum-ah hian gallery paruk – Zoology, History & Mineral, Anthropology, Ethnology, Textile leh Archaeology-te a awm a; thil (object) 933 phochhuah niin, reserved collection-ah object 2,824 dahṭhat a ni.
19th. Tuesday: Chief Minister Lal Thanhawla pian champha a ni a; Haryana Niwas, Chandigarh-a Swatchh Bharat Mission Sub-Group meeting a telnaah state dang chief minister leh minister dangte’n lawmpuina an hlan. Lal Thanhawla hi May 19, 1938-ah a piang a ni.
20th. Wednesday: Samaritan Association for the Blind enkawl Special Blind School, Durtlang chuan an sikul atanga kumina HSLC pass te lawmpuina hun an hmang a, Pu Lal Thanzara, Health & Family Welfare Minister chu khuallian a ni. Special Blind School hi May ni 1, 2001 khan din a niin pawl 1 atanga pawl 10 thleng a awm a, tunah hian zirlai 30 an awm a ni. HSLC hi vawi 9 exam tawhin vawi 6 chu 100% an lo pass tawh a ni. Kumin hian zirlai pahnih HSLC exam te chu an passed ve ve a ni.
21st. Thursday: India ram hmun dangte rualin Mizoram sorkar hnuaia department hrang hrang ten Anti Terrorism Day an hmang. He ni hi Prime Minster hlui Rajiv Gandhi thih ni champhaphak denchhenin kum tin hman thin a ni.
22nd. Friday: Pachhunga University College-a assistant professor H Laldinmawia lehkhabu ziah ‘Literature Lamtluang’ tih chu minister Zodintluanga’n I&PR Auditorium-ah a tlangzarh. Lehkhabu hi Rs. 300/- man a ni.
23rd. Saturday: Lunglei District Anti-Tobacco Squad, Food Safety Authority leh Custom department-te ṭangkawp chuan Lunglei khawpuiah dan loa vailho leh a kaihhnawih zuar leh ei tur him tâwk lote dapchhuah beihpui an thlak a; COTPA leh Food Safety & Standard Act bawhchhiaa zawrh meizial leh Gutkha product eng emaw zat an man a, a neitu mi pali an man bawk.
24th. Sunday: Jerry Ngurthansanga (23), Mamit Field Veng chuan J Chawnghmingthanga te in rawk tumin a luhchilh a, ina awm Chawnghmingthanga fanu kut a thlak. Hei vang hian Jerry Ngurnunsanga hi police-te’n an man nghal.
25th. Monday: Aizawl khawpuia Closed Circuit Television (CCTV) vuah thar leh Aizawl SP Office-a CCTV Control Room thar chu Home minister R.Lalzirliana’n a hawng. A thawh khatna atan cheng nuai 395.5 hmangin Aizawl khawpui hmun 10-ah CCTV camera vuah a ni tawh a, hmun 23 dangah vuah leh tur a ni. CCTV Control Room chu Aizawl SP Office-ah chiah dah a la ni a, police station dangah pawh la dah tum a ni.
26th. Tuesday: Mizoram Governor thar Lt.Gen. Nirbhay Sharma (69) chu Raj Bhavan Durbar Hall-ah Gauhati High Court judge T.Vaiphei chuan rinawmna tuh tiamtirin a la lut. Mizoram state a nih hnua Larsap 17-na a ni. Lt.Gen. Nirbhay Sharma hi kum 1946-ah Uttar Pradesh khawpui Lucknow-ah a piang a, National Defence Academy-a a zir chhuah hnuah kum 1966-ah Indian Army a zawm a; sipai chawimawina PVSM, UYSM, AVSM leh VSM-te a dawng hman. Thiamna lamah M.Sc, M.Phil (Defence Studies) a ni.
27th. Wednesday: Power & Electricity department-a electrical worker (jugali) Lianrema (46), Mamit Chhimveng chu Mamit tui lakna electric 11KV line-in a man a, ká chhawn lohin a thi
28th. Thursday: Lai Autonomous District Council-a MDC leh opposition leader ni lai, B Lalduhsaka (56) chu thawhah avangin a thi. B.Lalduhsaka hi kum 2002, 2005 leh 2010-a LADC inthlanah MNF ticket-in Chawngte P bial aṭanga thlan tlin a ni.
29th. Friday: Sorkar laipuiin naupang huaisen chawimawina, Jeevan Raksha Padak a pek chu Mamit district-a a dawngtute hnenah Mamit DC Vanlalngaihsaka’n DC conference hall-ah a hlan. Chawimawina dawngtute chu – Malsawmtluangi leh Hani Ngurdinthari, Lengte khua ve ve an ni. Award hian chawimawina thuchei, medal leh Rs. 40,000/- a keng a ni.
30th. Saturday: Lawngtlai district-a Sihtlangpui khaw naupang pathum chu Chhimtuipui luiah an tla a, an zinga pahnih an thi a, pakhat chu dama chhanchhuah a ni. Naupang pathumte hi chengkawl khawrh turin Chhimtuipuiah an kal a, lui dài kai an tum laiin tuiin a la ta a ni. Elvis-a s/o Chhimthangvela chu chhanchhuah hman a ni a; Elvis-a unaunu, Khawpuimawii leh Ramthianghlima d/o Lalngeni te erawh chu chhan hman lohin an tla hlum a ni.
31st. Sunday: Lungleia District Education Office (DEO) gate bulah bomb a puak a, bomb hian darthlalang eng emaw zat leh bang ṭhenkhat a tichhia.
Lalpa Tlâng Ruat – Kêlkâng Harhna (Tun Leh Nakin)
1. THU KAMKEUNA
Kan Tisa leh Thlarau lam Nun atân hian Lalpa min ruatsak, Lalpa inpuanna, Lalpa min pek ngei hi a awm a ni tih kan chiang ţheuhva. Tunlaia Kêlkânga Thlarau Thianghlim Hnathawh ropui tak pawh hi chung zinga pakhat chu a ni. Tuna Kêlkâng Harhna kal mêk hi June 13, 2013 aţanga inţan tawh nia sawi a ni a. Vawiin thlengin Chhimtu an pung tual tual a, Pathian Hnathawh a zual tulh tulh emaw tih tur a ni. Kêlkânga Harhna thleng chungchâng hi Mipui vântlâng hnuailam aţanga Sakhaw hruaitu mi pawimawh tak tak kâ aţangin, țawngkam leh ziakin, Fakna leh Selna, Fak-mawitu leh Sawi-hnawmtu hmuh tur leh hriattur an awm reng a. Kei pawhin, Kêlkâng Harhna Chanchin ka hriat tirh aţanga ka rilru-a Pathian thu rawn awm leh vawiin thlenga châm reng mai sawichhuah ve tawh ţha-in ka hria a. Pathian Thlarauvin min pâwlna leh min kawhhmuhna kaltlanga Pathian Thu ka zirna aţangin ka rawn sawi dawn a. Chhiartuten rilru-a Țawngţaina nen-a in ngaihtuah-zui ngei ka ngen che u a ni.
2. TUNLAI ZORAM TÎTÎ – KÊLKÂNGA PATHIAN HNATHAWH ROPUI!!!
Tunlaia Kêlkânga Pathian Thlarau Thianghlim Hnathawh hi ava ropui êm!!! Pathian Hnathawh mak zia leh ropui zia hi sawiin a siak lo ve. Bible-in Kohhran/Ringtute Awmdân tur (Model Church) a sawi tam tak kha Kêlkângah hian a thleng dik mêk a ni, “Tin, Tirhkohte zirtirin, inpâwlin, chhang phelin, ţawngţaiin ţhahnemngai takin an awm reng a. Tin, mi tinin an hlau ta a; Tirhkohte chuan thilmak leh chhinchhiahna tam tak an ti a. Tin, a ring apiang chuan engkim an inţawm hlawm a, an ro te, an sum (THIL NEIH)-te an hralh a, an châkkhai daih lek ţheuhvin an zaa hnenah chuan an sem ţhin a. Tin, ni tin rilru hmun khatin Pathian biak inah chuan ţhahnemngai takin an awm ţhin a, an in lamahte pawh chhang an phel a, hlim tak leh lungawi takin an chaw an ei ţhin a, Pathian an fak a, mi zawng zawng lawmzawngin an awm ţhin. Tin, a chhandam mêk apiangte chu Lalpain ni tin an hnenah a teltir zel ţhin” tih kha a takin kawng tam takin a thleng dik a ni (Tirh.2:42-47).
(1). Kohhran PAWL ram indaidanna a ţhiat vek. PATHIAN CHIAH AN DAH LAL BER. (2). Speaker ram a ţhiat vek. SPEAKER NGAIHSȂN BIK TUR AN AWM LOVA. PATHIAN CHU SPEAKER A NI. (3). Pathian Hmanrua a Tlâwm Hle. LEI-TLANG LEH MAHNI-A ȚAWNGȚAIA PATHIAN DAWR A NI TAWP. (4). Kêlkâng Khua-te Inpêkna ropui-zia sawiin a siak lo. Mikhual ringawt an buaipui a, mahni mimal Hna an chawlhsan vek a, Thawhlawm lah a bîk takin an khawn chuang si lo!! June 2013 aţangin Zân tin an Inkhawm a, an Thiltih leh an Inpêkna hian THLARAU THIANGHLIM CHU HNA THAWK LO THEI LOVIN A SIAM A NI.
(5). Taksa leh Thlarau Damna mamawh tam takin Damna an chang a. Mimal, Chhungkua leh Kohhran hrang hrang aţanga kal, Taksa leh Thlarauva damna chang, hlim haw an tam hle. Hei hian an awmna Kohhran-ah Thlarauva harhna leh hlimna a thlen zel a. Zoram Kohhran hrang hrangah, Mimal, Chhungkua, Khawtlang leh Kohhran-ah pawh a Țha zawngin nghawng a nei chho mêk a ni. (6). Aizawla Kohhran tam tak chu Zân tin deuhthaw-in an zaikhawm a, Thla 3 Zaikhawm tawh te, Thla 1 aia tlêm lo Zaikhawm tawh-te an ni tlângpui. Hetiang khawpa an Zaikhawm rei a nih chuan, ZAIHRUAITUTE inpêkna a ropui hle tih hi sawi tel hrâm a ţul ka ti.
2.1. LALPA’N TLÂNG A RUATSAKAH CHUAN AN KAL TA A
Matt.28:16-20-ah chuan, “Tin, Zirtirte chu… Lalpa’n Tlâng a ruatsakah chuan an kal ta a” tih kan hmu a. Vâna a lawn dawn khân, Lal Isua’n Tlâng a ruat bikah ngei chuan Apostolte (Zirtirte) kha kal turin a hrilh a. Apostolte khân, Lal Isua, Lei leh Vân Lal hnên aţanga Thupek & Thiltihtheihna an dawng duh a nih chuan, Lal Isua’n kal tura a tihna hmun – Lalpa Tlâng Ruatah ngei hian an kal a ngai a ni.
Mimal, Chhungkua & Pawl (Kohhran)-ah hian, Pathian Thiltih, Kan Nun/Rawngbawlna/Hnathawh tur hi LALPAN A RUATNA HUN LEH HMUN A AWM VEK. A Hmun hlat zawng te, a nghah chhung a rei leh sei emaw, a Thawh hun chhung a tawi leh sei chu a in-ang lovang. A PAWIMAWH BER CHU LALPA TLÂNG RUAT A AWM A, CHU CHU HRIAT A, PAN A, KAL A, THLEN NGEI NGEI A NGAI, TIH HI A NI.
1Lalte 19:1-18 kan chhiar chuan, Zawlnei Elija chu Lalnu Jezebeli Hlauvin a tlânchhia a, Pûkah a birû a. Mahse, Pathianin, “TLÂNGAH SAWN LALPA HMAAH VA DING RAWH…” (19:11) tiin a ko chhuak leh ngat a nih kha. Pûk chhunga a bihrûkna hmunah khân Pathianin a be thei reng a, Mahse, a be nghal mai lo tih kan hria. Zawlnei Elija hi Pathianin a biak theih nân leh Pathian Aw a hriat theih nân, PATHIANIN A RUATNA HMUNAH, TLȂNGAH NGEI DING TURIN PATHIANIN A KO CHHUAK A. PATHIANIN A RUAT HMUN KHER KHA ELIJA’N A PAN A NGAI A NI.
Zawlei Elija hnena Pathian Inpuanchhuahnaah hian Thil Chhinchhiah tlâk tak leh kan Zir tur pawimawh tak mai a awm. Elija hnena Pathian a rawn inlâr hma hian, THLIPUI, LIRNGHING LEH MEI ALH nasa tak leh râpthlâk tak a lo thleng hmasa phawt a. Mahse, heng Thawm ri bêngchheng leh thawm hlauhawm leh chhiatna râpthlâk takah hian “LALPA A AWM LO” tiin a inziak a ni. Helai Bible châng sawi tum hi kan chian a ngai khawp mai. Heng Thlipui te, Lirnghing te leh Mei alh te hi LALPA THILTIHTHEIHNA LEH LALPA CHÊTNA VEK A NI. MAHSE, PATHIAN INPUANCHUAHNA TAK TAK A TLING LO, A HMANRUA MAI AN NI.
Zawlnei Elija hnena Pathian inpuanna tak tak chu Thlipui, Lirnghing leh Mei alh reh hnu-a, reh ţhiap, engkim a reh vek hnu-ah, beidawn tawpah, a tawp-khâwkah Pathian a rawn ţawng a, Elija’n Pathian Aw a hre ta chauh a ni. 1Lalte 19:12, “Aw dam diai hi a lo chhuak a… Hetah hian engnge i tih Elija?” tiin.
Sam 46:10-ah chuan, Kora Fapate Fakna Hla, “NGAWI ULA, PATHIAN KA NI TIH HRE RAWH U” (Be Still & Know That I Am God) tih kan hmu a. Hei hian, Mahni (mihring) lam kan ţawng tam lutuk te, kan chêt tam lutuk te, thawm kan ngah lutuk te, kan lansâr lutuk te hian Pathian Aw hriat a harsat thu a sawi a. Mihring lam thiltih reh hmak, ngawih hmak a, Thinlung zawng zawnga Pathian Aw kan Ngaihthlâk a, kan Zawn a, kan Duh tak tak a, kan Châk tak tak Hnu-ah chauh Pathian Aw leh inpuanna hi a hriat theih chauh ţhin tih a rawn tichiang a ni. Hei hi a takin Kelkângah a thleng mêk.
Kêlkâng Harhna Chhimtu Tumahin, Speaker Thusawi a ţhat êm avang te, Counselor-te Pathian Thusawi a fiah êm avang te-a Pathian khawngaihna an chan thu an sawi hriat tur a awm lo. Chutih ahnêkin, Kêlkâng Harhna Chhimtu reng rengin, MAHNI LEH PATHIAN INKAR CHAUH A PAWIMAWH-ZIA LEH A ȚUL ZIA HLIR HAHÎP-IN AN SAWI A NI. Speaker/Counselor Thiam & Țha lam a ni tawh lo. MAHNI LEH PATHIAN INKȂR A FEL LEH FEL LOVAH A INNGHAT A. PATHIAN AW HRE TUR LEH NGAITHLA TURIN MAHNI LAM INPÊK PUMHLUM A NGAI A NI.
Zawlnei Elija kha, TIH-TUR PAWIMAWH (MISSION THAR) A PÊK DAWN AVANGIN, TIBUAITU EMAW, CHHUANLAM TUR LEH SAWI VE TUR DANG AN AWM VE PATHIANIN REM A TI LO. Fakna Hla Siamtu chuan, “Awm zawng zawng an ral hunah pawh, Awma ka ta a ni” a lo ti a. Min Tihnawktute, Min Tibuaitute, Min Dâltute, Chhuan tur te, Chhuanlam tur te, Sawi tur kan neih zawng zawng-te hi an tawp a, an ngawih ţhap a, an reh ţhiap hnuah, Pathian a lo lang chauh ang. Ringtute hian Lal Isua kan Țawng khalh a, kan Tih-khalh a, kan Ropui khalh vek ţhin. A Lâng tur zawk hi kan lo Tlatlum zawk a, a Tlatlum tur hi a Lâng zawk ţhin, “ROPUIA A LAN HUN A PIANGAH ROPUIIN KAN LANG VE ANG” tih hi a pawimawh lai ber chu a ni. Chuvangin, “Min Tihnawk apiang leh Sual keimahnia bet tlat chu i dah ve ang u…” tih hi a THUNAWN atân kan sak fo a ţul (Heb.12:1-2).
2.2. HE TLÂNGAH HIAN IN AWM REI TÂWK TAWH E
Deut.6:1-8-ah chuan, Israel fate Horeb (Sinai) tlânga an awm chu Pathianin, a tirchhuak ta a, “He Tlânga hian in awm rei tâwk tawh e, kal chhuak tawh rawh u” tiin, a tir chhuak ta a ni. Sinai tlâng hi Mosia’n Pathian hnên aţanga Thuthlung a lâkna a nih avangin Israel faten an ngaisângin, an ngaina a, an ngaihlu êm êm a ni. Chuvangin, Pathian pawhin an rilru hria-in, Israel fate hi he Horeb Tlângah hian rei tak a awm tir a, an awm rei thawkhat viau niin a lang.
Mahse, Horeb Tlângah hian an awm kumkhua thei dawn lo tih Pathianin a hria a. Tih tur pawimawh lutuk mai, ram lâk tur an nei a, chawl hman an ni lova, muang châng thei pawh an ni lo tih a hria a ni. Helai thu hian, Pathianin a Hmanrua a thlâk fo ţhin tih a rawn nemnghet nghal bawk. Thil awm tawh chauh hmanruaah a hmang lova, Thil awm lo-te nên lama hmanruaa hmang theitu Pathian a ni tlat avangin, an Hmuh ngai loh ram leh hnamte chu hneh tura an pan a, an kal a ngai a ni (1Kor.1:25-31).
Zoram pawh hi thlir ila, Speaker Ropui tak tak & Camping ropui tak tak-te a reh țan tawh. Hei hi Speaker leh Camping ţhat loh vang a ni lo. El-Bethel vâng lai te kha Pathian hnathawh ava ropui êm!! Mahse, khatiang ang te kha a thleng leh tawh lo. A Khua-khuaa, Kohhran tih-bik awm lova Camp nuaih nuaih te kha a awm tawh lo. El-Bethel rah-chhuak te kha duhawmin ţha hle mahse, Lalpa’n Hmanrua atâna a hman hun a tawp tlat tawh!!! Hmanraw dang a nei leh tawh a ni. Chutihlai erawhchuan, he Lalpa Hmanrua Kêlkâng Harhna hi heti reng hian a awm dawn lo, a Petu Lalpa ngeiin a Hmanrua a thlâk hun ala awm dawn a, “KÊLKÂNGAH HIAN IN AWM REI TAWK TAWH E, KAL CHHUAK TAWH RAWH U” a tih hun hi ala thleng dawn a ni.
An sawi dânah chuan, Kelkâng Harhna hi June 2013 aţanga inţan tawh a ni a. Eng chen nge ni ang?? tih chu Lalpa thu a ni. Deut.6:1-8-a kan hmuh angin, Israel fate HOREB (SINAI) TLÂNGA REI TAK AN AWM CHHAN CHU- RAL DO TUR LEH RAM LA TURA AN INBUATSAIHNA A NI. Mosia kaltlanga Pathianin Kalchhuak tura Thu a pek 12-te hi a chiang khawp mai – (1). Kal chhuak ula, (2). Amor ho tlâng ramah leh a chhehvel zawng zawngah, (3). Araba-ah, (4).Tlâng ramah, (5). Phai ramah, (6).Chhim ramah, (7).Kanan hote awmna Tuifinriat kamah,( 8). Lebanonah, (9).Luipui Euphrates lui thlengin, (10). Ram chu ka pe Tawh Diam a che u, (11). RAM CHU VA LUAH ROH U, tiin.
HOREB (SINAI) TLÂNG PIAHAH HIAN PRACTICAL, ACTION, A TIH-A TIH NGAI, PIAH LAM RAM RAWNGBAWLNA PAWIMAWH TAK A AWM A. HNEH ZEL TUR LEH PATHIAN THUPEK HLENCHHUAK TURA ISRAEL FATE KHA AN KALCHHUAH A NGAI A NI.
Pathian faka hlim, lawm & lâm hi ava nuam êm!!! A țha lutuk, tih zel tur a ni a, tih theih ngei pawh tum tur. Kohhran hi hetiang hi ni reng mai se, ava nuam dawn êm!! Kêlkȃng Harhna pawh hi miten Tisa & Thlarauva damna an chang zel ang hian, hetiang hi ni reng mai mai se… tih chu duhthusam a ni. Thlarau Thianghlim chêtna hmun leh a zalenna hmun leh a Thiltihtheihna a awmna hmun chu a nuam a ni!! Kalsan leh Chhuahsan hi a huphurhawm ngawih ngawih. Hmêldanglamna Tlângah, Tirhkoh Petera pawh khân, “Lalpa, kan tân heta awm hi a ţha. I duh chuan hetah hian bâwkte pathum ka khawh ang; i tân pakhat, Mosia tân pakhat, Elija tân pakhat” tiin rawtna a lo siam hial a nih kha (Mat.17:4).
MAHSE, HEI HI KAN HRIAT RENG A ȚUL. A CHUNGA PATHIAN THUPÊK AŢANGA LANG CHIANG ÊM ÊM CHU, HLIM/LAWM/LÂM/KÊLKÂNG HARHNA HI SETANA RAL DO TURA RAMRI-A KAN INBUATSAIHNA A NI. HLIMNA/LAWM/LÂM/KÊLKÂNG HARHNA PIAHAH HIAN RALDO KAN ȚAN DAWN CHAUH A NI. LÂM-TUAL/HLIMNA HMUN-AH TRAINING, RÂLTHUAM, CHAKNA (EI ȚHA ȚHA) KAN LA MÊK A NI. LÂM-TUAL/HLIMNA PIAH-AH (PIAH LAM RAMAH), MAHNI INHNEH ZEL LEH SETANA BEIH A, HNEH ZEL A NGAI DAWN A NI.
2.3. HE TLÂNGAH KHER LO PAWH…
Samari Hmeichhia nena an inbiaknaah Amah Lal Isua ngeiin a sawichhuak a, “HMEICHHIA, HE TLÂNGAH KHER LO PAWH, PA CHIBAI AN BÛK HUN A THLENG DAWN…” tiin (John 4:21-26). Judate chuan, Jerusalem khawpui leh Jerusalem Temple-ah chauh Pathian a awm a, a inpuang ţhinin an hria a. Ram hla takah Saltângin awm mahse, Jerusalem chu an theihnghilh palh hial pawh an hlauva, “Aw Jerusalem, ka theihnghilh che chuan, ka kut dinglam hian a thil thiam hi theihnghilh ve rawhse. Ka hriat rêng loh che chuan, ka lei hi ka dangah bet tlat rawhse; ka hlimna ber aia Jerusalem ka duh zawk loh chuan” tiin chhechhamin an intiam hial anih kha (Sam 137:5-6).
Lal Isua’n Jerusalem kher lovah pawh Pathian chibai an bûk hun a thlen tur thu a sawi khian, ‘Jerusalem leh Jerusalem Temple-ah khân Pathian a awm tawh lo,’ a tihna lam a ni lo. Judaten Pathian Inpuanchhuahna Hmun an ngai zim lutuk (Jerusalem-ah chauh Pathian awm nia an ngai) leh an ngaihdân dik lo kha a rawn sawifiah zawk a ni.
Hmanrua hi a rei lutuk chuan a hman tlâk tawh ţhin lova, thlâk a ngai ţhin. A Hmantlâk tawh lohna chhan hi A Petu Pathian vang a ni lova, A HMANRUA LEH A DAWNGSAWNGTU MIHRINGTE VANG ZAWK KHA A NI. Cellphone ka neih hmasak ber chu, Kum 2001 khân a ni a. Bangalore-ah, M.Th ka zir laiin Rs.2600/- NOKIA 3310 (Black & White) ka lei ve a. Duhthlan tur model dang pawh a awm lo. Color pawh ala chhuak lo. Tunah erawhchuan, Cellphone changkâng tak tak Rs.60,000/- chuang man lai te pawh a awm tawh zuk nia!!! A Hmangtu-tur duhthusam ang siam kha Company thil tum a ni.
Pathian Hmanrua rêng rêng hi, A PETU PATHIAN AIA A HMANRUA KHA KAN PATHIAN DAWN EMAW, KAN HNE (NING/NGAIAH NEI) EMAW A NIH CHUAN, PATHIANIN A HMANRUA KHA A THLÂK MAI ȚHIN. A châng phei chuan, Amah Pathian Thutiam Tihngheh nân, Amah Pathian ngeiin a pêk a hmanrua kha a TI-MUALPHO HIAL ȚHIN. E.g. Jerusalem & Jerusalem Temple pawh, Pathian Mitthla-tirtu tur leh Pathian lam hawitirtu tur atân a pe a. Mahse, A Petu Pathian aia an ngaihsak zawk tâk avangin Pathianin Jerusalem khawpui leh Jerusalem Temple chu a ti-mualpho a, a ti-tlâwm mai!!!
Kêlkâng, Harhna Thlenna Hmun hi Lalpa’n Hmanrua atân a hmang nasa hle mai, Pathian ropuina pawh a lang nasa. Mahse, Pathianin tâwk a tih hunah chuan ala Thlâk ve leh ang a, Hmanraw dang a rawn hmang leh ang. Hei hi LALPA REMRUAT ZEL A NI. Pathianin a Hmanrua a thlâk nachhan pakhat chu, Lalpa aia kha Lalpa Hmanrua kha kan pathian a, kan Chapopui (chhuang/uanpui) ţhin vang a ni. Lalpa Hmanrua hi Amah Lalpa Pathian aia a lansârh dawn chuan, thlâk mai kha Lalpa’n ţha a ti niin a lang.
Kan Ram, Kohhran, Bial leh Assembly/Synod Puipâte zingah pawh, Hruaitu Duhawm tak tak-te Mual an liam a, anmahni thlâktu mithar an lo awm zel ţhin hi Lalpa remruat a ni. An inthlâk zel ang, Sakawl chu Sakawlin, Sial râng chu Sial rângin a rawn thlâk zel ang. Hruaitute hian an “Hmun Ngai” (Same Post/Position/Status) an luah rei lutuk chuan, an dinhmun kha an pathian a, tisa leh thlarau lamah an dal tial tial a, mite tân ei tur an chhuah tlêm tial tial ţhin. Hei hi thudik leh tlâng hriat a ni.
MAHSE, HEI ERAWH HI CHU HRE RENG ILA. Hmanraw Thar a rawn awm tâk avangin, Hmanraw Hlui kha a Hmantlâk tawh lo tihna a ni lova, a chhia a, paih mai tur a ni, tihna pawh a ni hek lo. A Thar avang khân a Hlui kha a hlui mai chauh a ni. A Hlutna a bo chuang lo. Sap Thufingin, “Old is Gold” an tih kha a dik zawk chu a ni. Pathianin a Mite Kaihhruaina tur leh Tih-harhna atâna Hmanrua a hman rêng rêng-te hi a ţha vek a, an ţangkai vek a. Hnual-suat mai mai leh Hlui-hlawn mai mai theih an ni lo. An ţangkaina mual ala awm zel ang a, an ţangkai hunbi dang a rawn in herchhuak leh ţhin ang.
Kêlkâng Zawha Lalpa Tlâng ruat dang lo awm tur chu, Nangmah emaw, in Kohhran emaw, he kan Ram, Zoram ngei pawh hi a ni thei a ni. Pathian Thutiam a ding reng mai, “TIHNUAM TAK LEH THUAWIH TAKA IN AWM CHUAN, IN RAMA THIL ŢHA-TE HI IN EI ANG” (Isai 1:19). PATHIAN THLARAU THIANGHLIM PÂWLNA LEH MALSAWMNA DAWNGTU TUR MIHRING LEH KOHHRAN LEH RAM CHU A THUAWIH APIANG, A TIHNUAM APIANG AN NI MAI DAWN A NI. THINLUNG ZAWNG ZAWNGIN THUAWIH TAK LEH TIHNUAM TAKIN THLARAU THIANGHLIM I LO DAWNG-SAWNG EM LE???
4. THU TLÂNGKAWMNA
Khawvela ram ţhenkhatah chuan, Hlimna leh Lawmna hun an hman hnu-ah, Chhiatna râpthlâk takin a zui tih te sawi tur a awm a. Kêlkâng Harhna hi Tu-Thuhriltu rawngbawlna avang mah ni lova, Zoram-in heti khawpa a rampum huapa Harhna ropui leh mak danglam tak mai kan tawng a, kan hlawkpui a, kan chen mêk hi, en liam mai mai chi a ni lo. Ngaihtuahna thui tak sen a ngai a ni. Pathianin, he Kêlkâng Harhna Zawhah hian Eng-ang Hunah nge min luhpui dawn??? tih hi ngaihtuah tham a awm. Chuvangin, he Hun hlu tak hi hlawk taka kan hman a ţul hle. Chuvangin, Hei hi tih i tum teh ang aw…
Lalpa’n tlâng min ruat sak hi i zawng zel ang aw,
Lalpa tlâng ruatah ngei awmhmun rem i tum ang aw,
Lalpa min duhna hmunah ngei awm i tum tlat ang aw,
Lalpa duhzawng chauh tih i tum tlat ang aw,
Lalpa ram lâk tumin, harsatna kârah pawh i kal zel ang aw…
(((Adapted From My Message At Saiha Presbyterian Church On May 10, 2015 (Sunday)))
June 2015, Mizo(ram) Diary
1st. Monday: May 18-26, 2015 chhunga Ranchi-a India ram pum huap Sub-Junior Hockey Tournament-a champion Mizoram hmeichhe hockey team-te chu Mizoram State Sports Council (MSSC)-in an pisaah lawmpuina hun an hmang a; ZOHANDCO chairman R.Vanlalvena, MLA-in a hmanpui. 5th Sub-Junior Hockey India National Championship 2015 (Women)-ah hian Mizoramin final-ah Patiala chu 9-0 a hnehin an champion a; a hmain Vidharbha 16-0 in, Uttarakhand 29-0 in, Chandhigarh 3-2 te in an lo hneh tawh bawk a ni.
2nd. Tuesday: Disaster Management & Rehabilitation department leh Serchhip District Disaster Management Authority-te chuan Serchhip High School naupangte nen chhiatrupna thlen thulha chêt lak dan tur a taka zirna, mock drill an nei.
3rd. Wednesday: Saiha ‘Multipurpose Community Hall’ sak thar chu MADC chief executive member RT Zachono-a’n a hawng. Hall hi BRGF sum cheng nuai 190/- sênga sak a ni.
4th. Thursday: Khawzawl Group YMA chuan Khawzawl Zuchhip YMA Hall-ah blood donation camp an huaihawt a, Aizawl Civil Hospital tan thisen unit 225 an pe a, a petute mipa 196 leh hmeichhia 29 an ni.
5th. Friday: Bawlhhlawh phûr LPK 407 truck MZ-01 D-9776, John Timothy Hmar (35), Churachandpur, Manipur khalh, Mc Donald Hill panna kawng chung bera chhuk zawnga tlan thla chuan mihring leh lirthei eng emaw zat a sû a, a sut zinga mi Zoremliana Hauhar (29) s/o Lalzarliana Hauhnar, Zarkawt a thi. Truck khalhtu John Timothy Hmar chuan truck hi a brake a fail niin a sawi.
6th. Saturday: Young Men’s Christian Association (YWCA), Aizawl chuan Enginering Officers’ Club-ah Annual General Conference an hmang a, YMCA din champha vawi 171-na an lawm nghal.
7th. Sunday: Central YMA hnuaia SRS-te chuan Dinthar Veng thlanmual bulah C.Ngunlianchunga s/o Lalbiakchhunga, Myanmar nia insawi kut aṭangin heroin can 2 an man a, a hnuah Dinthar Venga a chenna inah heroin hawng khat tling lo deuh mansak leh a ni. SRS hian heroin leh a neitu hi Excise & Narcotics hnenah an hlan nghal.
8th. Monday: Lok Sabha MP CL Ruala’n model village atana a thlan Khawlailungah model village atana hmalakna chi khat atan thing ṭiak phun a ni. Thing phun hnatlangah hian mi 500 chuang an thawk chhuak a, hlawm 11-ah inṭhenin thing ṭiak ṭhahnem tak an phun a ni.
9th. Tuesday: Mizoram pawn hmun hrang hranga lehkha zirte chuan Aizawlah Summer Sports an ṭan a, Zarkawt Recreation Centre-ah MJA president Vanlalrema Vantawl-in a hawng. Kumina Summer Sports hi a vawi 15-na a ni a, June 11 thleng neih a ni ang. Delhi, Pune, Kolkata, Bangalore, Jalandhar, Chandigarh, Chennai, Hyderabad, Imphal, Nagpur, Allahabad leh Shillong-a Mizo zirlaite an tel a; basketball, football, inkawibah, spoon race leh inhruipawhte hmangin an inel dawn a ni.
10th. Wednesday: Aizawl District Anti Tobacco Squad chuan meizial leh Gutkha chi hrang hrang dan kalha sumdawngte zawrh lai an man khawm, cheng nuai khat chuang man chu State Refferal Hospital-a bawlhhlawh hâl ralna hmunah an chairman, Dr Franklin Laltinkhuma, Aizawl DC-in a hâl ral.
11th. Thursday: Mizoram sorkar-in NLUP sum, Bank-a dah pung atangin Kelkang khaw mipuite chhawmdawl dan tur a ruahman. CM, Pu Lal Thanhawla, Minister dangte, NLUP Implementing Board Chairman, Pu JH Rothuama leh Champhai Bawrhsap, Pu H..Lalengmawia’n hemi chungchang hi NIB Conference Hall-ah an sawiho a, Kelkang khuaa harhna chhim, mi tam takin hun rei tak chhung Kelkang khua hi an tlawh tawh avang leh thlawhhma pawh la hman lo leh anmahni hna dang pawh thawk hman lova an awm avangin a bikin tanpuina pek ni se an ti a ni.
12th. Friday: Damlote tana thisen pe thintute pual ni, World Blood Donor Day chu I&PR Auditorium-ah hman a ni a, Home Minister, Pu R.Lalzirliana’n a hmanpui. He hunah hian kum 2014-2015 chhung pawl leh mimal thisen pe thate hnenah lawmman hlan an ni a, sakhaw pawl zinga tum khata pe tam ber, TKP Aizawl Coordination-in unit 200 an pe a, YMA hminga tum khata pe tam ber, Chanmari West YMA-in unit 161, zirna in hminga tum khata pe tam ber, Pachhunga University College-in unit 509 an pe bawk a, anni bakah hian pawl hrang hrang, thisen pe tamte leh mimala pe tam, unit 58 pe tawh, Tv. C.Lalremruata, Electric Veng leh unit 40 pe tawh, Pi Rebecca Saimawii, Khatla te leh vawi 20 thisen pe tawhte pawh thilpek hlan an ni. World Blood Donor Day hi June ni 14 a ni na a, kuminah hian Pathianni a nih avangin vawiin khan hman a ni.
13th. Saturday: Indian Institute of Entrepreneurship (IIE) buatsaihin I&PR Auditorium-ah Stakeholders intawhkhawmna neih a ni a. He intawhkhawmna hmang tur hian New Delhi atangin India Infrastructure Finance Company Ltd. (IIFCL) Chairman cum Managing Director Pu SB Nayar pawh a lo tel. IIE hi Ministry Of Skill Development And Entrepreneurship hnuaia pawl pakhat niin hmar chhak state ah IIFCL-NSTFDC project an kalpui a. He project in a tum ber chu hmarchhak biala tlangmite chu kut themthiamna zirtira eizawnna tha tak an neih theihna tura dawmkan a ni.
14th. Sunday: Baptist Youth World Day of Prayer a ni a, hemi ni hian Mizoram Thalai Kristian Pawl chuan an thu rel bawhzuiin thalai, Lal Isua nei loten Lal Isua an neih theihna turin Thalai Kristian Pawl member-te chu an mahni Unit-ah chaw ngheiin an tawngtai a ni. MTKP Organizer, Rev. Samuel Lalremsanga leh MTKP hruaitu dangten Saiha-a Pastor Bial pahnihin District meet an buatsaih chu hmanpuiin, chaw ngheia tawngtaiah an tel a ni.
15th. Monday: Mizoram pumah leh ram chhung hmun dangah YMA Day, hlim taka lawm a ni. Tun tum hiYMA Day vawi 81-na a ni a; branch tinin an huam chhung theuhah thil tha tih nan leh mi dangte tana thil tangkai tih nan an hmang hlawm. Central YMA hruaitute leh Sub-Hqrs YMA hruaitute pawhin YMA Day hi Branch hrang hrangah an hmanpui hlawm.
16th. Tuesday: Zankhat riaka lo zin Union Minister of State for Panchayati Raj Pu Nihalchand leh Mizoram Governor Lt. General Nirbhay Sharma PVSM, UYSM,AVSM, VSM (Retd) chuan Raj Bhavan ah inkawmna hun tha tak an nei. Governor chuan Mizoram chu hmun kilkhawr takah awm mahse ramdang Myanmar leh Bangladesh nen ramri an intawm avangin hmun pawimawh tak anih thu Minister chu a hrilh.
17th. Wednesday: April 24, 2015 aṭanga bo, Hrangliantawna (55), Zuangtui Veng chu Kelkang aṭanga km. 5 vela hlaah thía chhar a ni. Hrangliantawna hi Kelkang harhna chhimin an kal a, April 24-ah a thlenna in aṭanga a chhuak chu a awmna chin hriat lohin a awm a ni.
18th. Thursday: Rosangzuali (1) d/o Sangmuanthanga, Hnahlan chu an ṭhenawmte tuizémah a tla a, damdawi-in panpui a nih laiin a thi.
19th. Friday: Governor Lt.Gen. Nirbhay Sharma chuan Aizawl Civil Hospital (ACH) a tlawh a; damdawi man tlawm zawrhna, Jan Aushadhi Store (generic drug store) chu mipuite’n tun aia an hman ṭangkai zawk theih nana ṭan la turin thawktute a chah. Governor hian damlo harsate tan Aizawl Civil Hospital hotute hnenah Rs. 20,000/- a hlan nghal a ni.
20th. Saturday: Kolkata Mizoram House-a additional resident commissioner Talo Rosanga (49) s/o Rev. Rokhuma Mission Vengthlang chu Culcutta Medical Research Institute (CMRI)-ah a thi. Talo Rosanga hi MCS a ni a, a thih chhan hi natna danglam tak, Hemophagocytic lymphohistiocytosis (HLH) nia hriat a ni.
21st. Sunday: United Nations Organisation in June ni 21 hi khawvel pum huapa “International Day of Yoga” a hman tura a tih angin Serchhip-ah pawh he hun hi hman a ni a, Chief Medical Officer, Serchhip District, AYUSH Department leh Nehru Yuva Kendra Sangathan (NYK) Serchhip tangkawp buatsaihin Chief Medical Officer’s Conference Hall, Serchhip ah inkhawm buatsaih a ni a, Serchhip khawchhunga sawrkar pisa hrang hrang hotu ten he hun hi an hmanpui a ni. International Day of Yoga puala inkhawm hi Dr. Laldawngliana Sailo, CMO Serchhip District-in a kaihruai a, Dr. Lalkhawngaihi Renthlei, M.O. (AYUSH) hnen atang Yoga awmzia leh nihphung powerpoint presentation hmanga hrilhfiah a ni bawk. International Day of Yogahi kumin hi khawvelin a vawikhat hmanna a ni.
22nd. Monday: Information & Public Relations department-a IPRO Neil Zozamliana (46) s/o Dr C.Silvera chu cancer avangin a thi.Neil Zozamliana hian a nupui Rosangluri leh a chhungte a kalsan.
23rd. Tuesday: Florence V.Lalpekhlui, HSSLC Examination 2015-a Science-a palina leh Mathematics-a mark hmu sang ber chu a awmna Sangau sub-headquarters LSA huaihawtin Sangau khuaa pawl hrang hrangte’n an chawimawi. Florence V.Lalpekhlui hi Mizoram State Technical Entrance 2015 exam-ah Medical-ah hian 14-na leh Engineer-ah pahnihna a ni bawk.
24th. Wednesday: Mizorama dam lai zinga upa ber nia hriat Pi T.Chiadi (109) chu nat lawkna engmah awm lovin Lalpa’n a hnen ah a hruai ta. T.Chiadi hi Mizorama dam lai zinga upa ber nia hriat a ni a; amah hi kum 1906-ah Zawnglingah a piang nia sawi a ni. Kum 1933-ah B.Heiko nen an innei a, fa pakua an nei a, tu leh tuchhuan 98 an nei bawk. A pasal chu kum 1996-ah kum 96 mi niin a thi tawh a ni. 2010 khan Mizoram a upa ber a thlan a ni a, Govt. of Mizoram chuan Certificate mawi tak leh Pawisa fai Rs.1000/- a chenna in ah ngei a hlan a ni. Certificate ah hian a hun lai a Social Welfare changtu Minister in a hming a sign nghe nghe a ni.
25th. Thursday: I & PR Conference Hall ah khuarel chhiatna lo thlen thulha inven dan tur leh hmalak dan tur zir ho na Training of Incident Response System Team for Preparation of Mock Drill neih a ni a. Minister of DM & R Pu C.Ngunlianchunga’n a hmanpui.
26th. Friday: Bilkhawthlir Kualmawi Branch YMA chuan an veng YMA Hall-ah blood donation camp an huaihawt a, Kolasib District Hospital tan thisen unit 58 pe a, a petute mipa 40 leh hmeichhia 18 an ni.
27th. Saturday: Kelkang khaw chhung mipuite zinga sorkarin a bika a tanpuina a sem tur hnuaia vawk vulh thei tura in report mi 216 hnenah vawkte sem a ni. Vawk vulh tur te hi chhungkaw khatah vawkte pahnih zel a sem a ni. Kelkang Community Hall-a tanpuina semnaah hian Champhai Bawrhsap Pu H.Lalengmawia leh Champhai District AH&Vety Officer Dr. Lalchungnunga Pudaite bakah Vety Officer dangten an telpui a ni.
28th. Sunday: Sihphir Pastor Bial KTP chuan kumtina an tih thin dan angin Half Year Meet Sihphir kohhran Biak Inah an hmang. Meet thupui ‘Thalaite leh rawnbawlna’ tih chu Synod Revival speaker Upa C.Ngurthantluanga’n a sawi a ni. Meet naah hian speaker rawn tawiawmin Nl Zoramchhani, Mizo Icon hmasa ber pawh telin a ni hian zaiin kohhran mipui a awi bawk. Meet hlawhtling taka hman a niin Thlarau lam boruak pawh a tla tha thawkhat hle. Meet hi 27th. Saturday zan atanga neih tan a ni.
29th. Monday: Mizoram Table Tennis Association (MTTA) leh Zonet Cable Network-te chuan thawhhona thuthlung an ziak fel a, Mizoram-a table tennis inelna ropui leh lawmman tamna ber tur Mizoram Hexa League (MHL) buatsaih an tum. MHL hi table tennis game tih lar nan leh tih hmasawn nana buatsaih tur a ni a, September leh October, 2015 chhung a khelh tura ruahman a niin Inelnaah hian team paruk an awm ang a, team tinah hian player paruk zel an awm bawk ang.
30th. Tuesday: India sorkar leh Mizo National Front (MNF) ten June 30, 1986-a inremna thuthlung an ziah champha, Remna Ni a ni a, political party hrang hrangin an lawm a; sorkarin programme a siam lo thung.
Hriat ve mai mai atan
Electric plug leh socket te
India ram a kan hman ho te chu two pin(Type C), three pin(Type D, 5 ampere) leh three pin lian, power plug kan tih mai (Type M, 15 ampere) te hi a ni. Microwave, Geyser etc.. current heh deuh ti mai ang connect nan power plug ( three pin lian 15 amp) hi hman a ni.
Hetah hian a lem nen han bihchiang ve la
http://www.worldstandards.eu/electricity/plugs-and-sockets/
I phone charger kha wall socket ah thun in tum, a leng lo tlat mai. A pin aia a khua a len zawk chuan 15 amp socket a niang. 15 amp to 5 amp converter plug I mamawh a ni. I microwave lei thar kitchen a wall socket an leng lo tlat mai bawk a. A khua aia a pin a len zawk chuan kitchen-ah khan power plug, 15 amp wall socket i lo dah lo anih hmel. 5 amp to 15 amp converter I mamawh a ni. I hmang reng dawn a nih chuan, Electrician ko la, power plug a thlak tir mai a tha zawk ang.
Anih, 5 amp wall socket ah hian 15 amp converter hmang in geyser, OTG oven vel connect theih a mi? A plug a hi thun thei pawh ni se, current in a zo a ngem? MCB a trip a ngem? Converter plug i lei hma in, a siamtu in a sawi dan uluk takin bihchian a tha ang. Tin, electrician rawn a tha ang.
Ka hrethui lo khawp mai. Mahse i tangkai ve pui ngei ka ring.
Ara, wrench, screw driver hman dan
Mizo hi chuan kan thiam vek awm e. Han chhiar ve reng reng teh.
Wrench chi hrang hrang, ring, open, adjustable, allen key etc.. leh a hman dan
http://www.artofmanliness.com/2013/03/05/toolmanship-your-complete-guide-to-wrenches/
Mizo in “dal” wrench kan tih mai hi “dial” tih atanga kan hriat fuhloh emaw ni. Open wrench an ti mai. Inhmuhsitna lam ni lovin, driver, handyman leh mechanic atanga kan hriat hi tamtak diklo hi a awm ve. Han “rez” vak teh as opposed to “rev”. Sikawpzervar as opposed to “shock absorber”. “Chechiz” as oppose to “Chassis, pronounced chaasi”.
Hetiang hi ka chah mek a, an fak ang hian tha tak ang maw
http://www.amazon.in/Snap-n-Grip-SeaLux-Snapn/dp/B00IYLUBA6
Ara chi hrang hrang leh a hman dan
http://www.artofmanliness.com/2009/11/03/toolmanship-how-to-use-a-handsaw/
Screw driver chungchang
http://www.artofmanliness.com/2010/02/18/toolmanship-how-to-use-a-screwdriver/
Tuboh chungchang leh a hman dan
http://www.artofmanliness.com/2009/09/29/how-to-use-a-hammer/
July 2015, Mizo(ram) Diary
1st. Wednesday: Rev. K. Lalhmingliana (63), Khatla chu Synod Hospital, Durtlangah thisen cancer avangin a thi. A nupui Pi Lalthanpuii leh a fate pathum a kalsan.
2nd. Thursday: Aizawla Customs department chuan Falkland Venga World Bank Road-ah Rs. 1000/- note lem 970 an man a, a neitua puh Lalramchuana (26) s/o Zarzoliana, Bawngkawn nia insawi an man tel bawk.
3rd. Friday: Rangvamual Mel-4 chung, Chawlhhmun rama thlám pakhatah mipa pakhat thia chhar a ni. Police aṭanga thu dawn danin, mipa ruang hi vai naupang bawng chaw la tura kalin a hmu a, Rangvamualah kalin mi dang a hrilh a ni. Ruang hi tu nge a nih hriat a ni lo.
4th. Saturday: Sihphir Branch KṬP chu kumin hi an diamond jubilee a ni a; hemi pual hian Synod Hospital-ah thisen unit 39 an pe a, a petute mipa 32 leh hmeichhia pasarih an ni.
5th. Sunday: Mizoram Baptist Kohhrante chuan ‘Missionary Sunday’ an hmang a, thupui chu chawhmaah ‘Chanchin ṭha mi tin tan’ tih leh zanah ‘Ṭawngṭai leh thipeka mission rawngbawlnaa tel hi kan vaia mawhphurhna a ni’ tih a ni. BCM hian July thlaa Pathianni hmasa ber hi Missionary Sunday atan an hmang ṭhin.
6th. Monday: Mizo Hmeichhe Insuihkhawm Pawl (MHIP) Day a ni a, Mizoram pumah branch hrang hrangin hlim takin an lawm. MHIP Day-ah hian branch hrang hrangte chuan an khua leh veng chhung tihfai hnatlang an nei hlawm a; branch ṭhenkhat intihlim nana hun hmang an awm bawk. MHIP general headquarters hruaitute chuan branch hrang hrangah MHIP Day lawmna an hmanpui a ni.
7th. Tuesday: Mizoram Legislative Assembly pasarihna ṭhutkhawm vawi rukna chu Assembly House-ah ṭan a ni. Session ṭannaah hian sûnna hun hman hmasak ber a ni a, session hmasa leh tun session inkara House member ni tawh thi mi pahnih – Brig. T.Sailo leh Lalnghenga te sûnna hun hman a ni. Assembly session-ah hian member pathum – H.Zothangliana, K.Sangṭhuama leh Lalrinliana Sailo te remchan lohna vangin an kal lo a; Finance Minister-in Vote on Account a pharh hnuah tihtawp a ni.
8th. Wednesday: Darlawn bul, Chhanchhuahna khawpui rama thlam pakhatah nupa ruang chhar a ni. a, mipa, kum tlinglo thah ni ngeia hriat an ni. Thite hi tualchhung mi Lalrinchhana (46) leh a nupui, Lalzuimawii (42) te anni. Lalrinchhana ruang hi thlam namthlakah hmuh a ni a, a nghawngah hmun hnih-ah sah a ni a, a nupui, Lalzuimawii pawh a nghawnga sahna hnuhma nen, thlam tapah hmuh a ni bawk.
9th. Thursday: July 7, 2015-a ṭan Mizoram Assembly budget session chu speaker Hiphei-a’n a titawp. Speaker chuan, zawhna House-a chhan chi (starred question) lut 69 zinga 12 chhan hman a nih thu a sawi. Session ṭan nía Finance Minister-in Vote on Account pass tak Rs. 18,23,81,44,000/- zinga Rs. 16,76,35,27,000/- chu sorkar department hrang hrang hman tur a ni a, Rs. 1,47,46,17,000/- chu Legislative Assembly, Governor, High Court leh MPSC-te hman tur a ni. Vote on Account sum hman phalna, The Mizoram Appropriation No. 4 Bill, 2015 pawh pass nghal a ni.
10th. Friday: Mizoram University chuan kumin May thlaa degree course final exam result a tichhuak a, graduate thar mi 2,027 an awm. A pumpuiah Hrangbana College-a Commerce zirlai, K Bijita Devi chuan mark 1,484 hmuin a sang ber.
11th. Saturday: World Population Day a ni a, hemi pual hian Mizoram hmun hrang hrangah programme buatsaih a ni. Aizawl ah hemi pual hian Health Department chuan NGO leh kohhran hruaitu hrang hrangte sawm in World Population leh Family Planning chungchang sawihona hun Ignite Studio, Khatla ah a buatsaih a. He hun ah hian Pu Lal Thanzara, Health Minister chu khuallian niin Pu Sangzela Tlau in sawhona hun hi a kaihruai a ni. He sawihona hunah hian NGO leh kohhran hrang hrang atanga sawm bik te zawhna chu Health Department Iam atanga mithiam ten an chhang a ni.
12th. Sunday: Synod Moderator Rev.Lalrinmawia chuan chawhnu hun Aizawl Kohhranah hmangin rawngbawlna pawimawh tak a nei.
13th. Monday: Champhai district chhunga NLUP hnuaia bawng vulh thlangtu mi 196 hnenah ṭanpuina sum Rs. 60,000/- ṭheuh pek an ni. NLUP ṭanpuina hi Khuangleng leh Khawbungah te sem a ni.
14th. Tuesday: St.Peter’s Higher Secondary School, Chhingchhip chuan C.Lianthangpuia Award for Proficiency in HSLC 2015 an sem a, parliamentary secretary Hmingdailova Khiangte-in a hmanpui. Award hi kum 2015 HLSC examination-a St. Peter’s HSS aṭanga topper Lalthlamuani leh Chhingchhip High School-a topper Lalremtluanga hnenah hlan a ni a, lawmpuina thuziak leh Rs. 3,500/- ve ve pek an ni.
15th. Wednesday: Champhai Grape Growers’ Society chuan an member-te thar chhuah grape an lei a, Champhai Winery-ah an her ṭan. Champhai Grape Growers’ Society chuan an member-te hnen aṭangin grape hi kg. khat Rs. 30/- zelin an leisak a, an member ni lote chu kg. khat Rs. 25/- in an leisak thung. Kumin aṭangin ‘Champ Wine’ siam chhuak turin hma a la mek a, wine chu ûm khat mililitre 350/- a ni ang a, a man tur bithliah a la ni lo.
16th. Thursday: Pu John Siamkunga, MLA chuan Hnahthial khaw chhunga hmasawnna hnathawh a en a, Hnahthial Group YMA kaihhruaina hnuaia din, Vigilance Committee ngenna angin bialtu MLA hian Hnahthial Sub-District Hospital building sak thar, tuna luah tawha a tha lo lai nia hriatte a en a ni.
17th. Friday: Mizoram Kohhran Hruaitute Committee (MKHC) buatsaihin Mission Veng Biak Inah Yoga chungchang sawiho a ni a, chawhma lamah MKHC Chairman, Rev. Lalrinmawia’n kaihruaiin, MKHC Executive member, Rev. B. Sangthanga’n yoga chungchang a ziah chu zirho a ni a, chawhnu lamah MKHC Vice Chairman, Pu VL Bela’n a kaihruai a, Group 9-ah inthenin sawiho tura chhawp, thupui 4 an sawiho a ni.
18th. Saturday: Chawnhu a KVK Office Complex-ah Krishi Vigyan Kendra (KVK) Lawngtlai buatsaih in loneitute mela leh mithiamte kawmna hun neih a ni.
19th. Sunday: Mizoram Governor Lt.General (Rtd) Nirbhay Sharma chuan Raj Bhavan Durbar Hall-ah riru lama rualbanlote tana Olympics buatsaih, Special Olympics, 2015, Los Angeles, USA-a India ram aiawh tur Mizo thalai 6 leh an hruaitu pakhat te thlahna hun a buatsaih sak a. He hun hman zawh a nih hian hlawhtling taka va fehchhuak turin Mizoram team te chhuanna Bus hi Raj Bhavan south Gate atangin vai liam nghal a ni. Special Olympics, 2015 ah hian India aiawh in Infiammi 301 an tel dawn a, hmarchhak states atang chuan Mizo infiammi 6 leh Assamese 2 chiah an thlang a ni. Special Olympics, 2015 hi July 23 ah tan in August 3 ah zawh a ni ang.
20th. Monday: Geneva, Switzerland-ah ZORO President, Pu R.Thangmawia, Electric Veng chu a thlenna hotel-ah lungphu chawlin a thi. Pu R.Thangmawia hi Geneva-a UN inkhawmpuia ZORO chungchang sawi turin a thianpa nen tun thla ni 15 khan an kal a, hetiang hi a lo thleng ta a ni. Pu R.Thangmawia hian a nupui Rothangi leh a fate pathum a kalsan.
21st. Tuesday: Mizoram Synod chuan Synod Conference Centre-ah harhna chungchanga inràwnkhawmna a buatsaih a, bial hrang hrang aṭangin aiawh pastor leh kohhran upa mi 200 vel an tel. Inràwnkhawmna hi Synod moderaror Rev. Lalrinmawia’n a kaihruai a; Synod senior executive secretary Rev. Lalzuithang’n harhna chungchanga a thuziah a chhiar chhuak a, sawiho zui a ni. Sawihonaah hian Mizorama harhna a lo thlen tawh dan leh harhna vanga a ṭha zawng leh ṭha lo zawnga thil lo thlen tawh dan te; tunlaia harhna thleng mek chu kohhranin a hlâwkpui theih dan tur te, kohhran committee-te’n an dawnsawn a, hmalak dan tur ṭha te; harhna leh a ze ken chungchanga ngaihdan phír chungchanga hmalak dan turte leh kohhran hruaitute mawhphurhnate an sawiho a ni.
22nd. Wednesday: MPC party hruaitute chuan an president Lalhmangaiha Sailo hoin Raj Bhavan-ah Governor Lt.Gen. Nirbhay Sharma an kâwm a; memorandum an thehlut nghal. Memorandum-ah hian kawlphetha chungchang bakah 14th. Finance Commission rawtna anga Mizoram special category state a nihna tihtawp vanga Mizoram mipuite’n harsatna nasa tak an tawh theih thu ziakin, Mizoram chu special category state-a a awm zui theih nana hma lakpui turin an ngen a ni.
23rd. Thursday: Health department-a Aizawl East District chuan World Population Fortnight 2015 pualin Sihphir community hall-ah Health Mela an buatsaih a, Assembly deputy speaker R Lalrinawma’n a hmanpui. Health Mela hi Aizawl East CMO Dr C.Lalzepuii’n a kaihruai a, Dr Chawngthanchhunga’n family planning chungchang a a sawifiah bawk.
24th. Friday: Aizawl District Anti Tobacco Squad chuan New Secretariat Complex-ah squad drive neiin, office ṭhenkhat an enfiah a; Secretariat, Aizawl West DCSO pisa, Environment & Forest Protection Division leh DRDA-ahte dan bawhchhiaa mei zu mi pakua an man a, pawisa an chawitir. Dan bawhchhia pawisa an chawitir tlingkhawm hi Rs. 1,450/- a ni.
25th. Saturday: AH&Vety department chuan Kelkang khuaa NLUP hnuaia ar vulh thlangtu chhungkaw 19 hnenah ar notê 50 leh ar chaw kg. 60 ṭheuh an pe. Ar dawngtute hi ar vulh tura thil pawimawh hrang hrangte zirtir nghal an ni.
26th. Sunday: NH-54, Bawngkawn-Sairang road-a tipper stand bulah kawng chhak lam nasa takin a min a, kawngpui a hnawh pin vek bakah, a bul hnaia in ṭhenkhat bang a déng che nual. Kawng chhak aṭanga lei leh lung tlakna hi a sang hle. Zingkar atangin PWD-te’n thenfai hna an thawk nghal.
27th. Monday: Minimum Wages Sub-Committee chu Casual leh Muster Roll Employee-te hlawh chungchang ngaihtuahin LE&IT Director pisa-ah an thu khawm a, heng hnathawkte hlawh atan hian Unskilled tan ni khatah Rs. 270/-, Semi-Skilled tan Rs 300/-, Skilled II tan Rs. 370/-, Skilled I tan Rs. 460/- an rawt a, hei hi State Level Committee on Minimum Wages-in a ngaihtuah leh ang.
28th. Tuesday: Mara nu pawl (Mara Chanopy) chuan Mara Autonomous District Council CEM Relief Fund atan Rs.10,000/- an pe. He sum hi MCHP President, Pi Chaki-i’n CEM, Pu RT Zachono-a kutah a hlan a, CEM chuan mi harsa zawkte tanpuina tura MCHP-in pawisa a pek chu tanpui ngaite tanpui nan dik taka hman a nih tur thu leh, CEM Relief Fund hi mi dangte pawhin pe thei se a duh thu a sawi.
29th. Wednesday: Champhai AH & Vety Complex-ah Champhai DAHVO Pu Lalchungnunga Pudaite chuan Champhai District chhunga chhungkaw hrang hrang 257 hnenah RKVY (Rastrya Kendra Vijaya Yojna) scheme kal tlangin vawk vulh tur 257 a sem. Pu Lalchungnunga Pudaite chuan RKVY scheme kal tlanga vawk sem takte hi a pui atana vulh chhawn tur anih thu sawiin, a puitlin huna talh emaw tih ral phal a nih loh thu a sawiin an enkawl zui zel danah te pawh vil zui an nih tur thu a sawi bawk.
30th. Thursday: Ṭhalai Kristian Pawl (TKP) din champha vawi 65-na a ni a, Mizoram hmun hrang hranga ṬKP unit-te’n an lawm a, thupui chu – ‘Nang malsawmna ni ang che’ tih a ni. ṬKP Day hi Kohhran leh khawtlangin a hlawkpui theih tur zawngin unit ten mahni remchan dan angin an hmang hlawm. ṬKP hi July 30, 1951-ah Serkawnah din a ni.
31st. Friday: Lunglei district-a Mualṭhuam leh Sekhum inkarah Saiha leh Guwahati inkara tlan maxicab AS-11 AC-7722 chesualin, kawng thlangah metre 150 vel a lum a, a hmunah mi pathum thiin, midang pakhat chu damdawi inah a thi .Mi pali in hliam.an tuar. Maxi-cab hi hnam dang, Saihaa sumdawnga awm ta a ni a, Saiha aṭanga Guwahati lam pana tlan a ni. Mi 11 an chuang a, hnam dang vek an ni.
Pathian Chatuan Thil Tum.
*PATHIAN CHATUAN THIL TUM*
Laltanpuia Ngente (Tpa)
A hmasain he Pathian thu chang tawite atang hian eng chenin nge Pathian thu kan pawm tih i han inen hmasa lawk teh ang. Rom 11:36 “Amah atang leh, amah avang leh amah atan thil zawng zawng a lo awm a ni si a; ama hnenah chuan chatuanin ropuina chu awm rawh se, Amen.” He Pathian thu hi thinlung tak takin kan ‘Amen’ ve thei em le. Pathian thuin a sawi hi tunge hnial thei awm. Engkim mai hi Pathian tan a ni vek a, amah atanga chhuak vek a ni a, amahah bawk a hmawr bawk a ni vek bawk ang. Lal Isua thihna leh thawhlehna te kha ‘nang leh keia tan’ bil chauh emaw i lo ti palh ange, a hmasa berah chuan Pathian tan a ni a, a pahnihnaah mihringte chu kan awm ve chauh. Van ram i kai a nih chuan i tan khawngaih thil thlawn pek ropui tak a ni anga, a hmasa berah chuan Pathian siam i nih ang bawkin Pathian tan bawka chhandam i ni; a chatuan ro luah pui turin. Lei leh van siam te, mihring siam te, tlukna te, tlanna te, rinna te, chhandamna te, hremhmun te, vanram te, ropuina te, lalna te, heng zawng zawng hi Pathian atanga chhuak, Pathian vanga lo awm, Pathian tan vek a ni tih hi i ngaihtuah ngai em. Thil zawng zawng tih hian huam phak loh chin pakhat mah a nei hauh lo. Chutah chuan keini tan malsawmna leh anchhia a phum a lo ni.
‘Pathian chatuan thil tum’ tih leh ‘Pathian chatuan rem ruat’ tih hi ngaih pawlh lo ila. A pahnih hian inkawp leh in laichin tlat, mahse thil hrang daih ni si an ni. Chatuan chu kan hria a; bul tan ni nei lo tawp ni pawh nei lo. Chu chatuanah chuan Pathianin thil tum (Project) pawimawh tak pakhat a nei a, chu chu ‘Pathian chatuan thil tum chu a ni. Tin, Pathian chuan chu a thil tum chu a hlawhtlin theihna turin kawng fel tak chatuan hawlh tlang rang ruahman lawk sa a nei bawk a, chu chu ‘Pathian chatuan rem ruat’ chu a ni.
Aw le, tunah hian “Pathian chatuan thil tum” sawi kan tum a ni a. Amaherawh chu Pathian thil rel dante hi ziak ve meuh siah chuan a hre tlem ber ka ni hial si ang. Mahse ka sawi dik emaw dik lo emaw thlarau lamah hlawkna nasa tak ka chhar phah a, nangni pawhin kawng khat tala in lo hlawk pui ve chuan hlawhtling hleah ka inngai ang. Kan Pathian hi mihring finna atanga hriat fiah zawh rual a ni si lo va. Pathian chu thilsiamte hnenah a duh angin a inpuang thin a, a duh chin a hriattir a, a duh chin a thup bawk a, Pathian a nih avangin tuma hnial theih a ni lo.
* Leia vaivuta mihring a siam hma leh, Vantirhkoh ten thil an tih sual hma daih tawhah khan, van hmunah te chuan Pathian chu ropui takin a inkulh rup tawh a. A awmzia chu, mihring ngaihtuahnain a chhui theih hmasa ber ai pawha hma zawkah khan Pathian chu a ropui hle tawh tihna a nih ber chu. A ai a ropui reng reng tumah an awm lo va, a tluk pui pawh an awm hek lo.
Tichuan Pathian chu engkim chunga thu neitu a ni a, thil zawng zawng chu a ta a ni a, awm lo te nen lam a ta a ni vek a. Englai pawha a rawng bawl sak tur Vantirhkoh chhiar sen rual loh a nei bawk a. Nimahsela chung zawng zawng chungah chuan a lawm a kim thei lo va, a nun ruak hnawh khata, a chatuan hlim leh lawmna thlen thei tur, chatuan lawmna fa neih a duh tlat a.
A chatuan lawmna fa a zawnna leh a buatsaihna kawnga Pa remruat dan hi a makin a ropui takzet a, he a chatuan lawmna fa buatsaih hi a ni “Pathian chatuan thil tum” tia kan sawi chu. A duhtuiin a duh uluk em em a, a kawngte chu a felin Pathian tak a nih zia nasa takin a lan tir chiang em em a ni. Amah hretu tan chuan fak loh rual a ni lo.
Ani chu hun leh hmunin a thunun ve loh, hun chunga leng a nih avangin, van boruak zau taka ni leh thla leh arsi zawng zawng te, leilung leh a chhunga thil awm zawng zawngte a taka an lo lan chhuah hma daih khan Amahah chuan engkim siamin a awm tawh a. (Thuhriltu 3:15 Thil awm mêkte hi lo awm tawh sa kha a ni a: thil lo awm tûrte chu lo awm tawh sa bawk kha a ni; Pathian chuan a bo tawhte kha a rawn la kir leh zel a ni.)
* Leia vaivuta mihring a siam hma leh, Vantirhkoh ten thil an tih sual hma daih tawhah khan, van hmunah te chuan Pathian chu ropui takin a inkulh rup tawh a. A awmzia chu, mihring ngaihtuahnain a chhui theih hmasa ber ai pawha hma zawkah khan Pathian chu a ropui hle tawh tihna a nih ber chu. A ai a ropui reng reng tumah an awm lo va, a tluk pui pawh an awm hek lo.
Tichuan Pathian chu engkim chunga thu neitu a ni a, thil zawng zawng chu a ta a ni a, awm lo te nen lam a ta a ni vek a. Englai pawha a rawng bawl sak tur Vantirhkoh chhiar sen rual loh a nei bawk a. Nimahsela chung zawng zawng chungah chuan a lawm a kim thei lo va, a nun ruak hnawh khata, a chatuan hlim leh lawmna thlen thei tur, chatuan lawmna fa neih a duh tlat a.
A chatuan lawmna fa a zawnna leh a buatsaihna kawnga Pa remruat dan hi a makin a ropui takzet a, he a chatuan lawmna fa buatsaih hi a ni “Pathian chatuan thil tum” tia kan sawi chu. A duhtuiin a duh uluk em em a, a kawngte chu a felin Pathian tak a nih zia nasa takin a lan tir chiang em em a ni. Amah hretu tan chuan fak loh rual a ni lo.
Ani chu hun leh hmunin a thunun ve loh, hun chunga leng a nih avangin, van boruak zau taka ni leh thla leh arsi zawng zawng te, leilung leh a chhunga thil awm zawng zawngte a taka an lo lan chhuah hma daih khan Amahah chuan engkim siamin a awm tawh a. (Thuhriltu 3:15 Thil awm mêkte hi lo awm tawh sa kha a ni a: thil lo awm tûrte chu lo awm tawh sa bawk kha a ni; Pathian chuan a bo tawhte kha a rawn la kir leh zel a ni.)
Leia vaivuta mihring a siam hma leh, Edenah tlukna a thlen hma leh, Mihring fapa kross lera khaikana a awm hma daih khan Pa thinlungah chuan chung zawng zawng chu a thleng famkim vek tawh bawk a.
“Ngai teh, ka lo kal thuai dawn e; mi tin an thiltih ang zela pek turin ka lawmman ka hnenah a awm” tih te, “A hmaah chuan hnam tin an inkhawm ang a: beram vengtuin kel zing ata a beramte a hlir angin anniho chu a hlir ang”, tih zawng zawngte pawh hi thil siamte tan chuan kan hmabak ni rih mahse Pa ah chuan eng kim thawh zawh tawh vek ang a ni.
Tichuan Pa Pathianah chuan thil bul ber atanga a tawp ber, leilung pian hma atanga chatuan thlengin engkim awm tawh leh thleng tawh vek a ni; ani chu hunin a thunun ve loh avangin. Heng zawng zawng hi aman hun a ruat ang leh a rel lawk ang zelin a takin a lo lang chhuak a, hun lo la awm turah pawh a la lang zel bawk ang. A chianna atan heng chang te hi tar lang ila. (1 Petera 1:20 ani chu leilung pian hmain ruat lawkin a awm ngei mai, nimahsela hun hnuhnungahte hian nangmahni avangin inlarin a awm a.) (Hebrai 4:3 ……. leilung pian tirh ata hnate chu thawh zawh a ni tawh na a…)
* Helaiah hian ruat lawk chung chang sawi fiah ngai a awm a, tlemin han kal peng lawk ila. Ruat lawk chung changah hian kan hriat tur pawimawh em em a awm. Mi thenkhatin chhandamna chang tur leh chang lo tur te, mimal tin pian hun leh thih hun, an dam chin tur te thlengin Pathianin a rel lawk vek angin an sawi thin a, hei erawh hi chu Pathian rel lawk dan a ni lo tih hriat a tha. He lai chung chang hi ‘Pathian chatuan rem ruat’ tih chhungah khunh theih a ni ang. Pathian chuan khawvel kalphung pangngai tur ruahman sa a nei a, chu mai bakah van lam te thleng khian kalphung a siam vek a. Chutah chuan hunbi te, natna te, vanduaina te, kawng tha leh tha lo te, nuihna leh tahna te, malsawmna leh anchhia te, thil dang tam tak te pawh dah a. Mihringte chu chi tam tak thlaha leilung luah khat turin min ruat lawk a, kan tana kawng tha leh tha lo min hrilh bawk a, zawm leh zawm loh chu kan zalennaah a dah mai a ni.
Mimal tin chung thua Pathian rel lawk dan pawh tihian sawi dawn ila. Entir nan, Thufingte 23:21 ah chuan, “Zu rui mite leh sa heh mite chu an lo rethei dawn si a.” tih kan hmu a. Tichuan, Liana chu rethei tura ruat lawk a ni bik lo, zu rui mi leh sa heh mi a nih chuan a hmabak chu retheih a ni mai. Tin, Ephesi 6:2-3 ah chuan, “I nu leh i pa chawimawi rawh,” (chu chu thupek tiam nei hmasa ber a ni.) “Chutichuan, i tan a tha ang a, leiah hian i dam rei bawk ang.” tih kan hmu bawk a. Nu leh pa thu awih chu dam reina a ni a, a lehlamah awih loh chu dam rei lohna a ni leh mai.
Heng bakah hian mihringin kan hriatthiam phak loh vanduaina tia kan sawi te pawh a awm kan ti bawk thin a. Amaherawh chu, vanduaina kan tih tam tak hi chu Pathian thil rel lawkte mihringin kan chhut thiam loh vang leh kan chhut peih loh vang a ni ve fo bawk a, tam tak hi chu pumpelh theih niin a lang. Entir nan, nu pakhat chuan an chenna kawr kam boruak hrisel lo avangin pneumonia veiin a fa sen chu a thih san hlauh mai a. Pathianin mihringa finna leh remhriatna a dah hmangin chutiang hmun hrisel lo chu chen nan hmang lo sela a natna chu a vei lo mai tur a ni a. Tichuan, nu thihna chu nausen tan chuan vanduaina a nih rualin nu thihna erawh hi chu pumpelh theih a nihna lai a awm ve bawk. He entirna atana thihna kan sawi ang te hi a thih dan tur leh thih hun tura Pathian ruat lawk ni loin, heng ang te hi keimahnia kan tawng buak leh kan sut kuak tura a dah te a ni a, chu chu kan kalphung tura a ruat lawk dan a ni zawk a ni.
Chhandamna chung changa Pathian rel lawk dan pawh hetiang hi a ni. “….. Amah chu tupawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zawk nan”, ringlo te tan erawh chuan chatuan thihna a ni leh mai. {Thupuan 22:17 Thlarau leh mo chuan, “Lo kal rawh,” an ti a. A hria apiangin “Lo kal rawh,” ti rawh se. Tuihal apiang lo kal rawh se; a duh apiangin nunna tui hi athlawnin la rawh se.} Chatuan nunna chaka tuihal ten nunna tui chu an duh phawt chuan an lak theih turin a dah a. (Thlarau Thianghlim hnathawh leh ring thei tura min puih dan te, chhandamna changtua min siam dan te, Pathian min zawn chhuah dan te erawh chu ziak danga ka tar langa, hetah hi chuan kan sawi hman rih lovang.)
Tin, Pathian chuan mitin a hmangaihna a inchen vek a, duhsak bik leh duhsak loh bik a bei lo, hei hi Bible ah pawh chiang takin kan hmu a ni. Thenkhat chhandam tur, thenkhat chhandam loh tura a siam chuan Pathian dik leh fair a ni thei lovang. Hetiangin duhsak bik a neih loh zia kan hmu a:
(Tirhkohtr 10:34-35 Tin, Petera chuan a sawi a: “Pathianin mi duhsak bik a nei lo tih dik takin ka hria e; nimahsela hnam tin zingah tupawh amah tiha fel taka ti apiang a lawmzawng mi an ni thin.)
(Rom 2:11 Pathianin mi duhsak bik a nei si lo va.)
(Ephesi 6:9 Tin, nangni hotute u, chutiang bawkin, anmahni leh nangmahni Hotu chu vanah a awm tih leh, ani chuan mi duhsak bik a nei lo tih hriain, vau lovin an chungah ti ve rawh u.)
Tin, Pathian chu mitin hnenah a in hriattir vek a, mihringin chhuanlam tur kan nei lo. {Rom 1:20 “A thil hmuh theih loh (a chatuan thiltihtheihna leh a Pathianzia chu) khawvel siam tirh ata fiah taka hmuhin a awm a, thil siamah chuan a lang a ni; chuvang chuan chhuanlam tur an nei lo” tih ziak ang hian. Tin, Tirhkohte 14:16-17 ah pawh “Chu Pathian chuan hman laiin hnam tin mahni kawng theuh zawh a phal thin a, nimahsela amah hriattirna awm lovin a insiam lo, chutin thil a ti tha thin a, van ata ruahte leh kum that kumte a pe che u a, in rilru ei tur leh lawmnain a tikhah thin che u kha.}
* Aw le, kan thu hmasa ah khan lut leh ila. A chatuan thil tum leh a remruat dan te chu kan hriat fiah theih nan hengte hi han bih chiang hmasa leh dawn teh ang.
Engvangin nge Pathian chuan suala tlua chhandamna hna thawh sak leh ngai tur mihring a siam.? Keini tel lo pawh hian a rawng bawl sak tur vantirhkoh chhiar sel loh a neih tehlul vei nen.
Engvangin nge Eden ah khan tlukna leh thihna a dah?
Engvangin nge Engkimtitheia chuan a pathianna leh a thil tihtheihna hmangin Diabola kha, duh taka a siam mihringte thlema bum thei hauh lo tura a phuar mai loh.?
Engvangin nge Pathian Engkimtitheia chuan a pathianna leh a thil tihtheihna hmangin a mihring siam chu thlemna a tlu lo tur leh a thu chauh awih tura a thunun tlat mai loh? A ti thei lo em ni.? Thei tehlul mai, thei lo se Pathian rin tlak a ni nang. Tih loh chhan a nei a ni mai.
Engvangin nge chuti teh hrepa kan Pathian chu a in ham buai a, chhandamna te min buatsaih sak leh si.? Chhandam buai leh vel ngai lo tur khan engvangin nge a anpuia a siam tawh mihring kha tlukna lakah a hum tlat mai loh.?
Zawhna atthlak in ti maithei e, mahse hei hi Pathian thu laimu, Pathian chatuan thil tum chhunga a pawimawh lai tak te an ni a. Heng zawng zawng hi mathei lova thleng ngei tura a ruat lawk te an ni zawk.
Tichuan, khing zawhna zawng zawng te khi a chhanna tawite pakhat a awm a, chu chu hei hi a ni. “Pathian chuan a rawng bawl sak tur vantirhkoh chhiar sen rual loh nei mah se a lawm a kim lo va, a chatuan lawmna tifamkim tur, a chatuan lawmna fa tur a zawng a ni.” Hei hi a chhanna hnial rual loh a ni.
A nih loh leh a chatuan lawmna fa a zawnna kawngah chuan ei loh tur thupek kha pek kher a ngai em ni.? Ngai e le, thupek a awm loh chuan thuawih leh awih loh a hriat theih nang.
A nih loh leh suala tlukna leh chatuan thihna te hi siam a ngai kher em ni.? Ngai tehreng mai, chatuan thihna a kan tluk luh zet loh chuan chatuan nun hlut zia leh Pathian chauh hi chatuan nunna neitu a nih zia kan hre thei dawn lo asin. Lei leh van hian hei hi hria se a duh tlat a ni. Tin, Rom 11:32 ah chuan Paulan heti hian a sawi a. “Pathianin a khawngaih vek theih nan mi zawng zawng awih lohnaah a khung ta vek si a.” tiin. Pathian chatuan lawmna fa dinhmun hi a hlu em em a, chuvangin a changtute chuan a hlutna hi an hre ngei tur a ni. A hlutna hre lo leh ngai hlu lo hnena pek hi Pa rem ruat dan a ni tlat lo.
A nih leh chatuan nun kan neih leh theih nan Pathian thisen a luan kher a ngai em ni.? Ngai tehreng mai, Pathian thisen chauh kan damna a nih mai bakah a thisena min tlan loh chuan min hmangaih zia kan hrethiam thei nang. Min hmangaih tih hi kan hriat ngei a duh tlat bawk.
Chutiang taka duhtui leh uluk chuan ani a chatuan ro luahtu tur te chu a buatsaih ni. (Thuhriltu 3:14 Pathianin a tih apiang chu a awm hlen ang tih ka hria: engmah belh theih a ni lo vang a, lak then theih pawh a ni hek lo vang; mihringin amah an tih theih nan Pathianin chutiang chuan a ti a ni.)
* Heng zawng zawnga a pawimawh lai ber luahtu chu a hmangaihna hi a ni. Hmangaihna chu a thuk zawh poh leh a thikthu chhiatna pawh a nasa thin a, heng zawng zawng hi Pa hmangaihna ah hian a lang a ni. A hmangaihna ngainep a, a thisen thianghlim chu thil naran a ruattute chuan thih hnihna, Pa ruat lawk chu an hmabak a ni mai.
Aw le, a chatuan lawmna fa a zawnna kawnga hmun pawimawh lai ber luahtu, a hmangaihna leh a thikthu chhiatna lam hi han thlir leh lawk ila. (Johana 1:11 “Amah a mite hnenah a lo kal a, amaha miten an lo lawm si lo.”) Hei hi NIV chuan, ‘He came to that which was his own, but his own did not receive him’. tiin a ziak a. KJV pawhin, ‘ He came unto his own, and his own received him not’.
Kan Lalpa chu a ta te, a property te, duh taka a siam, a hmangaih leh a thlakhlelh em em, hlim taka hun hman pui a duhte hnenah a lo kal a, mahse keinin kan lo lawm si lo.
Ka nupui, ka hmangaih, ka duh ngawih ngawih, ka ta bil chauh ni a ka ngaih chuan min rinawm loh sanin kei ai a duh leh hmangaih dang a lo nei ta a, ka hmangaihna chu engah mah a ngai ta lo. Nang pawh, i pasal, i innghahna neih chhun, i ta bil chauh nia i ngaih leh i inpumpekna, i khing phel ang hiala i en khan a ngaihsak ta hauh lo mai che a, nang ai a duh leh ngaihsak zawk dang a nei ta tlat mai… a na vawng vawng hle a ni lawm ni.., i hriat tirh phei kha chuan i thinlung a keh sawm a ni lawm ni kha. Mihring tawrhah hian hei ai a na hi a awm dawn chuang em ni.?
Kan Lalpa chu a hmangaih ten nupui uire ang mai leh pasal rinawm lo ang maia kan uire san chung pawhin a hmangaihna chuan min hnungchhawn thei chuang lo va, a umin min umzui ruak ruak a, (Pathian anga awma Pathian tluka awm chu thil thlakhlelh hleih theihah a ruat lo va), kan uirena bawlhhlawh zawng zawng tleng fai turin a thisen hial min la pe ta cheu va. Chuti chung pawh chuan keini zinga mi tam tak chuan chuti khawpa min hmangaihna chu kan la haider a, a thisen meuh pawh chu engmah loah ngaiin thil naranah kan la ruat sak a. Hmangaihtu thinlung chu engtiang takin na ang maw aw.!
Mihring tawrhnain a tehkhin zawh phak rual loh khawpa na hi kan Lalpa hian engvangin nge a tawrh a lo ngaih tak mai. Nang leh kei vang a ni lo vem ni.? Ni tehlul mai, nang leh kei min hmangaih em vanga heng zawng zawng hi tuar a ni asin. A chatuan lawmna fa ni turin nang leh kei hi min duh em a ni.
Pathian Engkimtitheia chu engati nge chutiang taka hmangaihna nasa leh tawrhna nasa ah chuan a in barh luh tak mai le, a makin a va han thuk em.!
* Aw le, a hmangaihna thute kan sawi mek lai hian langsar taka tar lan ngai a awm bawk a, chu chu hei hi a ni. (Thupuan 21:6-8 Tin, ka hnenah, “A lo thleng ta. Kei Alpha leh Omega, a Bul leh a Tawp ka ni. Tuihal apiang hnenah chuan Nunna Tuikhur ami athlawnin ka pe ang. Hnehtu apiang chuan chung chu an luah ang a, kei an Pathian ka ni ang a, anni chu ka fate an ni ang. Amaherawhchu, mi dawih te, ring lo te, tenawm te, tualthat te, inngaih ching te, dawithiam te, milem bia te, dawthei zawng zawngte chantur chu mei leh kata kang dilah chuan a awm ang; chu chu thih hnihna chu a ni”) tih thu hi.
Tin, Johana 1:12 ”Nimahsela amah lawm apiang chu, an hnenah Pathian fate nih theihna tur a pe, a hming ringtute chu” tih leh, Marka 10:14-15, “Naupang tete ka hnenah han kaltir ula, hnar suh u; Pathian ram chu hetiang mite ta a ni si a, tih tak meuhvin ka hrilh a che u, tupawh Pathian ram chu naupang tein a lawm anga lawm lo apiang a chhungah an lut tawp lo vang,” tih thu te hi.
Chhan let loh hmangaihna hi zawng tawrh thiam a har a ni e ti rawh u. Hmangaihnaa khat kan Pathian meuh pawhin, duh taka a siam, a anpui ngeia a din, a chatuan lawmna fa ni tura a duh em em tam tak te chu, hmangaih em em chungin a chatuan thinurna meipui lamah a thlir liam a la ngai ngei dawn a nih hi. A chatuan lawmna fa a zawnna kawngah hei hi a thlen ngei a tul tlat si.
A fiah lehzual nan mihringah i han tehkhin dawn teh ang aw.
Nu leh pa ten fa kan nei a, kan fate chu tha tur leh kan thu awiha sual khawih lo turin kan duh theuh a, thu tha kan hriat engkim kan hrilh thin a. Mahse an va chhuak a, ruih hlo chi hrang hrang leh sual tinreng an va khawih fo mai a, kan zilhnate chu engah mah an ngai si lo. He dinhmunah hian Pa thinlung chu a rum thin a ni lawm ni.?
Tichuan, nu leh pa kan nihna leh kan thu neihna hmangin kan fa chu sual khawih thei hauh lo turin kan phuar bet tlat thei a, pawn chhuak miah lo turin kan khung bet tlat thei bawk a. Mahse chutianga kan tih chuan kan lai a dam angem.? Dam hauh lovang tirawh u. Phuar beh avanga sual khawih lo ringawt chungah khan kan lawm a kim hauh lo vang. Kan fate zalen taka an awm a, khawi hmunah pawh kal theia an awm a, sual thlemna tam tak karah pawh kan duh dan hriaa kan thu an awihnaah chiah hian kan ngaih a ngam a, kan lawm a kim thin a ni lawm ni.?
Chutiangin Pa Pathian chuan, a pathianna hmanga phuar beh te chungah lawmna a neih theih dawn loh avangin min phuar bet lo va, zalenna min pein khawvel sualna leh thlemna karah pawh atana rinawm turin min duh a ni. Chutiang anga a thinlung damna leh hlimna siam saktu tur chu a duh leh a zawn chu a ni. (2 Chronicles 16:9 A lama rilru dik tak pûtute chunga a chakzia tilang tûrin khawvel zawng zawngah LALPA mit chu a leng ruai ruai thin a ni.) Hei hi a zawn ni lo sela, mihring siam te, tlukna te, chhandamna te, heng zawng zawng hi a thawh buai kher a ngai hauh lovang.
Tihian kan chiang ta a ni lawm ni. Pathian chatuan thil tum pawimawh tak chu, a chatuan lawmna fate nena chatuan hun hman a nih chu.
Rom 11:36 “Amah atang leh, amah avang leh amah atan thil zawng zawng a lo awm a ni si a; ama hnenah chuan chatuanin ropuina chu awm rawh se. Amen.” He thu hi kan nun chhungril ber atangin kan ‘Amen’ ve thei tawh em le. A chatuan lawmna fa ni ve thei turin Lalpa lam i hawi ang u.
(Isaia – 45:22 Kawlkila mi zawng zawngte u, ka lam lo hawi ula, chhandamin awm rawh u: kei hi Pathian ka ni si a, a dang rêng rêng an awm lo.) “Ka lam lo hawi ula,”
(Thupuan 3:20-22 Ngai teh, kawngkhar bula dingin ka kik hi; tupawhin ka aw hriaa kawng a hawn chuan a hnenah ka lut ang a, a hnenah zanriah ka ei ang a, ani pawhin ka hnenah a ei bawk ang. A hnehtu apiang ka lalthutphahah ka hnenah ka thuttir ang, kei pawhin ka hneh a, ka Pa hnenah a lalthutphaha ka thu ang khan. Thlarauvin kohhranho pawlte hnena thu a sawi hi beng nei chuan hre rawh se.)
(Deuteronomy – 30:19 In hmaah nunna leh thihna, malsawmna leh ânchhia ka dah tih tunah hian in chungchang thua hretu atan lei leh van ka ko a ni; chutichuan nunna chu thlang rawh u, in nun theih nan, nangni leh inthlahte nen.)
A chatuan lawmna fa ni tura min ko tu Pathian Chungnungbera chu fakin awm rawh se, Amen.
I DAWNKIR VE THIN EM
Ziektu: H.zate
Hmar Run
Khang hun liam ta te kha nimin maia thilthleng ang maiin rilruah chuan a la thar a. NGaihtuah a titamin suangtuahna a ti kal thui ngei mai. Ngaihtuah nasat vanga kir leh thei tur zawng nise a kir awn awn awm a sin. Khang nunhluite kha suangtuahnaa chiang siin thlir hian a lang lo. ‘Nunhlui thamral tur hi dawn ve la’ tia auh lawm lawm che ka nuam. Mahse, a rem tawh awm si lo. Hlim taka kan awm a, kan nundan zawng zawng kha a nuam vek maiin ka hria. Khang hunlai te kha ngaihtuah kir chang hian rilru-ah a thara lunglen a tizual leh thin. Hlim taka kan lenza lai te kha i dawnkir ve thin em?
Kum tir ani a, Kan sikul chu mi hran hranin kan bel a. A then a hlui,a then a thar niin kan hlim tlang em em anih kha. ni khat chu kan class-in Social work kan nei a, kan sikul bul vel kan tifai a. kha mi ni atang khan anih kha he khawvelah hian i piang ve tih ka hriat a ka thinlung zawng zawng i luah zawh tak ni. Mipa tam zawkin ‘ khang kha chu hmeichhia ten ti mai rawh se’ an tih laiin nang chuan ‘ a hna a rum em mai’ tiin min tihfai pui anih kha. khami ni atang khan ka thinlung i luah zova, Ka hming min zawt chunga ka thiltih min han pui ngat phei kha chu ka zamchhe lutuk kha ka hming pawh ka hrilh theilo tep che anih kha. Ka hming hrilh chein ka kun chu hawichhuaka min lo en reng a kan mit a intawh laia ka zam a ka laih nasat zia kha aw. tichuan nang pawhin i hming min hrilhin kan roll No te kan inhrilh a, kan vengte nen lam. Tichuan nangmah vangin kha ni hreawm tak kha hre hman lo lekin nuam ka lo ti ve ta anih kha. tichuan, kan inkawm nel chho ve zel a. a buaithlak ta ber chu inpawl rual siin room khatah kan awm lo kha ani. Chawlhlawka kan class-a i rawn len hun ka nghahhlel thei zia kha hre ve chu ni la mak min ti zawk hialin ka ring. Beisei taka lo thlir chein ka lo nghak che a, mahse, i lo lan ve leh ka be tha ngam leh thin lo che. Nitin deuh thaw kan inhmuh takah chuan ka ngainatna che a zuala, kan inkawm nel a. a tawpah phei chuan kan inzui ta rawt mai anih kha. mahse, kum chanve a liam chuan kan vannei nge an vanduai zawk pawh ka hre lo, zirtirtu indaihohna vangin section thiatin room khatah kan thu ho ta a, nuam ka va han ti thin tak em.
Kan veng a lo inhnaih zel bawk nen zingtin sikul kal turin min rawn sawm a. Ka lo inpeih hman loh changa i nin theih zia te kha, i kianga awm rei ka duh vanga inpeih lo lui ka nih zia kha i hre si lo a. sikul lam pan chuan kan kal ta thin a. i bag rittak chu thuhran ka bag chu zang ti awm fahranin min ahsak ta thin a. khang hunlaia ka lawm a, ka hlim thin zia te kha aw. miin min lo chhaih fiam laia zak em em sia nuam ka tih thin zia te kha hrethiam ve tak che maw? Kan pahnihin kan kal dun rial rial a, ka hlim loh leh ka lawm loh hlaua fiamthu i thawh thin te kha aw. engmah sawilo mah la ka kianga i awm hrim hrim pawh kha ka tan chuan lawmna a tling ani tih lah i hre der si lo. Sikul hung chhung kan luta kan thianten min lo eu dur dur laia zak tak sia ka kun lai khan engnge ka ngaihtuah thin i hria em? Kan inneih min lawmpui a min au dur dur nise ka ti thin. Nang nen chuan engkim kha a hahdamin a hlimawm a, Nunhlimna min pein beiseina min pe thin. Zirna lamah ka thiam theilo a, ka harh em em tih hria ka tan liau liau inhlawha Guide min lei te kha ka tan a va hlu em. Tun thleng hian ka lehkhabu bawmah ka la dah a sin.
Ka Homework/Assignment ka thiam loh vanga in in a tanga kan in thleng hmanhmawh baklenga i rawn tlan lai te kha. Ka harh lutuk vanga ka lehkhabu ka theihnghil laia i lehkhabu in en tira ka aia vuak i tuar te kha ka tana i hlutna tizualtu ava han ni chiang tak em. Sport lama tui ka nih vanga zing ka tho theilo lutuk min kai thoa min tlan pui ve ringawt te kha i mawl ka ti dawn nge i tha ka ti zawk dawn pawh ka hrethiam lo. Chakai ka ei chak thu ka sai vang ringawt a i ei duh a zeng pawh ni lova zanah i thiante sawma chakai in lo zuk chhit ringawt te kha aw. ka tana i inpekna zawng zawng kha a va han hlu em. Mahse, a hun lai kha ka hrethiam si lo. Heti khawpa ka tana i tha chung hian huatna che ka nei. Kan darthlalang keh them i ru a, i thiante nen insemin in pheikawkah in daha hmeichhe Kekawrte en nana in hmang fo kha chu ka haw ve tlat che. Sikul leh Kan in inkara ka kekawrte en tum reng renga i tlu der fo te kha khawlo ka ti lo thei lo che.
Ka Ngaihtuahna a Awm Thin Thenkhat
1. Hmangaihna hian chatuan a daih a, zaidamin dawhthei viau mahse hremna pawh a neive thin tho mai.
2. Mipa chuan hmeichhia a zah tur a ni a, chutih karah hmeichhia chu zah turin a khawsak a ngai ve bawk.
3. Mihring che muang tak mai thiltihpui an hreawm duh phianin a rinawm. Mihring che vawt vawt pawh an thiltih a phelh pheng phung duh hmel. Viak-ṭha tak erawh thatchhia an vang phian thung awm e!
4. One’s dream may falter but to give up is a failure.
5. Rilru hah em em tihrehna ṭha tak chu thil ṭha leh lawmawm lam ngaihtuah tlat a ni.
6. Politician-te inkar ni lova midang hnehsawh hmang deuhte hi mawl tak an nih loh vek leh intifing chhaw veh vawh tak an ni duh viauin ka hria. Pi leh pu ten, “ṭawngkam ṭha-in sial a man,” an lo tih thin kha a dik chho zel dawn niin a lang.
7. Mi rinawm chuan midang pawh chutiang turah chuan a ruat fo thin. Mi diklo leh mi lepler-te chuan midang pawh chutiang tur chuan an ring rilru ve tho bawk thin awm e. Mahni rilru put ang hi midang put tir tumna hi mihring tam tak zia zuk ni thin tlat pek a!
8. Midang kan ṭanpui hian thinlung chhungril a hlim a, chumi chuan kan thiltih tur hmachhawn zelnaah phur tak a tih theihna pawh min pe ṭhin a lo ni.
9. Thank God humans are born “somebody” and not something else!
10. Inzahtawnna neih hi mi pangai nihna a niin ka hria. “Nangmah I inhmangaih ang bawkin I vengte hmangaih rawh,” tih nen pawh a inzul viau awm e!
11. I hriat chu hria la, I hriat loh chu hrelo ngam bawk ang che. I rilru-in dik a a ngaih kha a diklo thei tih hria la, i hriatna (source) pawh chhuikir hmasa fo ang che. Tichuan rawn tlak i ni fo dawn nia.
12. Mahni ṭawng chin umphak tum zel hi mi puitling nihna niin ka hriat tlat pek chu!
13. Thawhrim rah chu a hlu a, thawh loh rah chu a hlu lo!
14. Harsatna kan tawh hian kan nihna, kan chhungril kan phawrh chhuak fo ṭhin. Thlasik khawro lai a ram leilung a lang chiang zual ṭhin ang bawk hian, kan nihna, tunge kan nih leh enge kan nih theih tih chu harsatna leh hreawmna tawrh lai hian alo lang chhuak thin!
15. Ka upa tawlh tawlh a ka chhungte leh ṭhiante hlut zia ka hre zual zel e.
16. Mipa chuan “Pa” takin zaidam a zir. Mipa chuan pa takin mawhphurhna hlen a tum hram ṭhin a. Mipa chuan bialnu emaw, nupuite emaw a vau khur khur ngai lova, pa takin an thusawi a ngaihthlak sak zawk ṭhin. Mipa chuan mipa a nih a hria a, inchhung chetah hmeichhia ten puih an ngai a ni tih hriain hlim hmel pu takin a pui fo ṭhin.
17. Chapona tel lova induhna te, hmuhsitna tel lo leh thawhlawm thawh hnem be tlawn lova Kristianna te, party ruih chilh lova mi ṭha thlan duhna te, development pawisa eiru lova ram tan a hnathawh duh tlatna te, Mizoram pawn a kan chipuite mihrang ang a en lova, vai, Takam leh Tuikuk-te mihrang an nih zawk hriat duhna te, a lang a tuai nuihzat a thimtham kar a kawp leh hreh hauh siloh simna te, hawihhawmna vawng tlat a NGO enkawlte, ngaihsamna aia thil chik peih-te, dan leh hrai zahna chang hria a kan khawsak hunah te leh, dan kengkawhtute pawhin an tih turah hlauh nei lova an thawh ngam hunah chuan Mizoram hian lemchang nun a nung lovin Pathian nung bia tiin ramdang mi ten min la fak hle tur nia!
18. Thawhrim rah chu rilru hlimna, eiruk rah chu mi huat ruk hlawhna.
19. Pawisa hlutna hre tur chuan thawhrim rah a nih a ngai ṭhin.
20. Dâktawr ten natna chi hrang hrang anti dam thei, mahse thinlung na erawh chu a neitu chhelna leh beiseina neihah a inghat thung si!
21. Hringnun a pawimawh 7 te:
a. I hun liam tawh ngaihtuah run lo la, I tun hun I hmang ṭha thei zual sauh ang.
b. Miin an ngaihdan cheah buai suh, I thu a ni lo.
c. Hun hian engkim deuhthaw a liampui thei. Hun pe fo rawh!
d. I nun leh midang nun khaikhin ngai suh la, an nunah ngaihdan nei bawk hek suh. Eng thil chiah nge an paltlang I hre lo.
e. Nun kalphung chhut buai lutuk suh, hriat loh kha a pawi hrih lo thei. A hun takah ṭul chu I hre tho ang.
f. I hlimna kawng daltu leh siamtu chu nangmah chiah I ni.
g. Han nui seih mai teh khai, khawvel a harsatna I ta vek a ni lo tlat!
22. Hnam inlungrual nitur chuan tawng hman zau ber (majority) chuan, tawng hman tlem zawkte (minority) chu a huikhawm a ngai thin. Chutiang chuan hnam zahawm tham, hnam lian leh chak tak anni thin.
23. Chhungkua a awm hi a hlu em em a, chhungkhat-laina kan nei hian a ti phuisui zual awm e. Mahni chhung leh khat hrelo, ngaihsaklo leh inhrelo an tam ta hle mai, a pawi takzet. Chhungkhat chu kan tu leh fate thleng hian inhre tawn turin kan intlawhpawh zeuh zeuh a pawimawh; hun kan insiam mai tur niin ka hria. Hnam darh/ṭhendarh a hlauhawm ang hian chhungkhat pawh hi kan darh I hlau viau zel ang u. Mimal tinah ṭhianṭhate an hlu, chhungkaw tan chuan chhungkhat lainate an pawimawh em em thung.
24. A tu a mai pawh hian tlin lohna kan nei ṭheuhin ka ring. Chutia “tlin lohna kan nei ṭheuh” han tih chuan, tlinna kan ngah zawkin ka ring lawi si. Tlin lohna lai tlemte inhriat sak ai chuan kan tlinna lai zel hi inhriat sak ta ṭhin zawk ila “ngaitnatawm” kan ni zel mai awm e!
http://henryvangchhia.blogspot.com/search?updated-max=2015-07-16T05:30:00-07:00&max-results=1&start=1&by-date=false
PATHIAN THU NI TIN NUNAH
- Pathian thu: Pathian thu han tih hian sawi emaw ṭawng emaw hi thu kan ti mai thei a, thil engpawh kan tih dawn chuan kan tih tûr leh tihdan tûr thu in ruahmanna kan siam hmasa ṭhin. chu chu THU kan ti mai ṭhin.
Tin, ruahmanna kan siamte hi a taka a chan hma chuan thu mai a la nia, kan ti bawk ṭhin. Tuna kan zirlai mekah
hi chuan Pathian thu kan tih hi chu tak nei a ni a, tak nei lo hi Pathian a ni ve ngai lo.
- Pathian thu chu engtik huna hman tur nge?: Pathian thu hi mi tam zawk innghahna chu nakina thil lo thleng turah an nghat ṭhin a, an damchhunga tawng turah an ngai lo a. Nakina thil lo thleng tur buaipui reng rengin an hmanhlel a, chumi an hmanhlelh chhung chuan an damchhungni in a daih lo a, an hun nghah chu an thleng pha ṭhin lo fo bawk. Chutiang mite chu Pathian thu an nunin a thleng phak lo a ni. Pathian thu chu mitin hnenah a takin a thleng reng a, mahnia thlen dan hrefiah lotu tan chuan hla tak a awm anga auh vak vakte hi tih awm tak a ni tlat mai. A chhan chu anmahnia Pathian thu awm kha an hriat loh tlat vâng a ni. Tûnah tak hian Pathian thu chu hman nghâl tûr a ni.
- Nitin nunah: Nitin tih hian kan hun hman lai mek lo hi chu thil awm lo anih avângin a sawi theih loh. Naktuk hi thil awm lo a ni a, innghah nâna hman chi a ni Io. Vawiinah tu nen emaw in inhau a, niminah in inhau lo a, naktukah in la inhau lo bawk. Chuvangin, tûna in inhauhna kha naktukah a dawh zâwkah leh a ngawi hmasa zâwkah ṭan tum suh. tûna in inhauh lai tak khân alawm a ngawi zâwka ṭan hun chu. Naktuk hi a awm anih ngai chuan amahin a inrelfel ve mai ang.
- Eng mi nge kan nih?: Mihring kan dam chhûngin tih leh tih loh tûr tam tak a awm a. Eng thil pawh ti ila kan thil tih lai mek hi Pathian remruat a ni a, chu kan hnathawh chu Pathian hmel lanna a ni a. Sorkar hna i thawh chuan kha i hnathawh kha Pathian thu a ni a, naktuk atân i khêk chuan i nunah Pathian thu a lang thei dâwn lo a ni. Office a hunah i thleng ṭhîn em? I dawhkânah file a awm a, i tih tûra rawn inchhawp chu ti lemlo in i hêl i hel ṭhîn em? Khatia kan hêl khân mi tam tak in an nghahhlelh em em an bill a ni thei, an transfer order pawh a ni maithei, an interview na tûrte pawh nise vawiina ti lo a i khêk anih chuan mi tam tak chanvo i hrensak a ni tih hria ang che. Chubâkah, “ni khata i tihkhawtlai avâng khân an chanvo tûr anga Lang pawh an chân thei a ni. Chuvângin, i nitin nuna Pathian thu a Ian dawn chuan vawiinah ngei a lang tûr a ni.
- Harsatna kawngah: Kan hlim lai leh hlawhtlinna kan hmachhawn lai chuan kha kan hlim leh lawmna kha Pathian malsawmna a ni tih kan hriat kha a tâwk mai a ni. Harsatna kan han tawh chiah mai hian Pathian thu anih ve tho thu hi hriatfuh a har tawh ṭhin. Thihnate, vanduaina kawng dangte miin an tawh chuan hnem kan tum a, khawimaw lai thuziak emaw kan han la chhuak a, kan sawi khum fo ṭhin. Hei hi a ṭha lo tihna ni lovin, mahni’na han tawh meuh chuan a khal duh hle. Mi min fuihna leh min hnemna ṭawngkamte chu kan ngaithla liam mai mai a, ninawm mai a chang thei bawk ṭhîn. Hetih hun lai tak hi Pathian mi ka nih pholanna hun a ni tih hi hrefiah hlauh mai ila, chu aia malsawmna chu a awm chuang lo.
- Midang lakah: Inkhâwmnaahte thu tha tak tak sawi ṭhîn ila, inkhâwmbânah ṭhenawmte nên ramri thuah intibuai leh chiam ila, inkhâwmnaa kan thu sawi kha Pathian thu a ni angem? Pathian thu ka sawi kan ti dâwn nge thu tha awmsa ka chham chhuak mai mai? Pathian thu chu tak nei a ni si a, ka nuna a tak hmuh tur a awm si loh chuan nun Pathian thu chu kan thleng phak lo tihna a ni mai ‘awm e. Kan ṭhenawmte nêna kan intihbuai ni tak kha kan nuna Lal hmêl an hmuhna tûr ni tak a ni tih hrefiah hlauh zêl ila, dik kan intihna leh kan thinurna hian Lal hmel i hliahtîr lo hram ang u.
- Hnialna Pathian thu (PL II): Hnialna hi Pathian thu anih chang a awm ve bawk. tlangval pakhat hi a hnathawhnapain zu nopui khat zet mai hi a hlui a, ani chuan zaidam deuhin, “Ni lo e” a ti a. An hotupa chuan thinur deuhin, “Helaiah zu in lo kan kawl ngai hlei nem” a ti tuar tuar mai a. Chu tlangval chuan, “Ka awm chhung chuan zu in lo pakhat in kawl dawn a ni’ ° a ti leh mai a.
An hotupa chuan, “Naua, ngaithla teh, zu hi i taksaah a luang ngei dawn a, i kawchhungah nge i luantîr dîwn i thawmhnawah?” a ti a. Tlangval chuan, “I thu thu le. Nungchang leh thawmhnaw thianghlim tak nên ka lo kal a, i duh phawt chuan ka thawmhnaw chu i tibawlhhlawh a, ka nungchang erawh chu i tibawlhhlawh lo ang” a ti mai a ni.
- Hmel hlim pawimawhna (PL VIII): America rama dawr lianpui pakhat chu a tlachhe ta rup mai a, engvangnge ni ang tiin an buai hle a. A chhan nia Lang chu a dawrtu lo kalte an lo- lâwm ṭha duh lo a, hmel hlim an hmuh ngai lo bawk a, chuvâng chuan dawr lianpui chu a lo chhe zo ta a ni. I kianga mite dawr nuam leh an hahchawlhna ni tûrin hmel hlim leh ṭawngkam ṭha kan ui tûr a ni lo. Hmel hlimin awm tum hrâm rawh, tichuan chawlhna tling lanchhuahna a ni si a.
- I chanvo hrechiang rawh: Dub anga sum hman tûr neih lohte, mi in ṭha pui leh mi motor ṭha pui pui hmuhte hian lawm loh mai awl tak a ni a. Amaherawhchu, Civil damdawiin va tlawh la, Cancer Hospital tlawh leh la, Kulikawn damdawiinte va tlawh leh la, khawlaiah kal leh la, kawngsira pawisa thlakna bawm bula lo ṭhute en leh la, nangmah inen leh la, eng chanvo nge i neih i hre mai ang. Chu i chanvo chu lawmna tham a ni tih i hre mai ang.
- Hun tawn azirin: Mipa emaw, hmeichhia emaw pawh ni ila, nunphung pangngai takin kan nung ṭhin a ni maithei. Chulovah han petekna remchang kan la tawng lo a ni maithei. Amaherawhchu, kan tum vâng reng ni loa kan hmaa thil lo chhuak hi a awm ve a. Nulat tlangval kawngah pawh rilrua lo ngaihtuah ve rauh rauhte pawh a ni maithei, hmun fal leh hun remchang kan zawn pawh ni miahlo chetsual mai theihna kan tawng thut thei. Kan bula mite pawhin an lo zir hle pawh a ni thei. Chutiang bawkin sum chungchangah pawh, rinawm leh rinawm loh kar chu ho te a ni. Mi an lo inthlahdah lai tawn fuh theih a ni a, kan laka sum an tihsual palha an hek duaina pawh a awm thei. Chu hunah chuan kan awhna leh kan itna chu bawhzui puat lo in rilru fimin ngaihtuah ṭha leh ila, ka tân a ṭha ber angem tih inzâwt chiang ta phawt ila. Chutianga kan ngaihtuah duh phawt chuan petekna awm thei chu keimahni ngeiin kan invêng thei a ni.
- Thupha chawi: Kan tum reng vâng pawh ni lovin mi pawi kan sawi palh thei, mi ṭhenkhat chu kan chungah an thinur hle thei bawk, ṭhenkhat erawh chuan an hrethiam viau thei bawk a. Mihring kan inang lo a, mi pawisawi kan ni tih inhriat loh palh theih a ni. Chumi anih avâng chuan, a damdawi ṭha ber chu “Ka lo hre lo” tia phat kawi ai chuan thupha chawi thuai ila, an dam rang ber mai. An rilru kan thawi dam tawh chuan thudang pawh kan sawipui thei tawh ṭhin. Mi ṭhenkhat chuan “ka lo dik lo a ni” tih hi sawi har an ti tlat ṭhîn. Hei hi sapṭawng thumala sawi har ber a ni an ti reng a ni, I am wrong tih hi.
- Nghak khawtlai suh: I thiltih tûr emaw, thil ṭha zat lo sim tur emaw a awm anih chuan, chumi hunah chuan ka ti ang emaw, chutih hunah ka sim ang emaw kan tih hian a hun a lo thlen meuh chuan sim harsa kan ti a, ti tura kan intiam pawh kan tawlh leh mai ṭhin. Intiam ai chuan tih nghal mai hi a tha zâwk. Kan intiam anih phei chuan kan intiam hun aṭang khân tih tûr leh tih loh tûr chu kan hlen ngei tûr a ni. A hlen lo chu laikingpawnpui tah tur ang an lo ti ṭhin a ni.
- Mite tan malsawmna: Vawiin kan hman lai mek bak hi hun a awm lo kan tih tawh kha, mite tâna kan ṭangkaina leh mite tâna malsawmtu nihna kawngah pawh hian taxi khalhtu pakhat chuan, “Hetia taxi ka khalh hian kawngsîra kutdawh hi ka kalpel mai mai ngai lo a, tlem tal hi ka pe ziah îhin a, chutia ka tih chuan ka taxi khalh pawh hi ka tluang ṭhîn a ti.
Chutiang chuan, mi tâna ṭangkai ni tûr hian a hrana tih vak tum hi a ngai lo a, remchâng hmasaah a lian emaw, a te emaw kan ti mai zêl tûr a ni. Tih atâna ṭha nia kan hriat chu tih nghâl zêl mai hi nitin nuna Pathian thu kan hman nghâl theih chu a ni.
- Ṭawngkam ṭhain sial a man: ṭawngkam ṭha hi dawn nuam ti lo kan awm lo e. Chuti chung chuan ṭawngkam ṭha hman hi har kan ti ṭheuh mai. Ṭawngkam ṭhaa mi an lâwm na na na chuan keini lo ui tûr a ni lo. Hman hek leh hman ral a awm ve lova, hman tam poh leh a pung tam a ni mai si. Nang pawhin dawn nuam i tih angin chawi belh a awm bawk si lo. Hei pawh hi nakina hman atâna khêk chi loh ber a ni. A hmanna tûr hmasa ber aṭangin hmang nghâl zêl la, Pathian thuah i awm tih leh Pathian thu nangmahah a awm tih miin an lo hre dâwn a ni.
- Mi dinhmun hriat pui: Mihring hi mahni chauh kan inngaihtuah a, mahni hma chauh kan thlîr chuan kan nunah mite an leng ṭhin lo a. Kan ngaihdâna kaltlang kan tum lutuk chuan mite nêna chênho emaw, thiltih ho a harsa ṭhîn. Ngaihdân inanglo hlîr kan ni a, dik nia kan hriat hi mi ṭhenkhat tân chuan thil diklo a lo ni thei bawk. Mi ngaihdân kha a lo dik zawk lo anih pawhin an thlîr dân kha hriatthiampui a, chumi pah chuan thudik zâwk chu hrilhfiah theih a ṭha. Mi chaklo zâwkte leh harsa zâwkte an dinhmun zuk hriatthiampui hi kan nitin nun kan hman mêkah hian a pawimawh berte zing ami kan ti thei mai awm e. Hruaitu dinhmun atân phei chuan a pawimawh khawp mai.
- Chhânna/thungrulhna: Nu pakhat chuan riahbûk te deuh hi a enkawl a. Telephone-in mi pakhatin, “I vawkin ve te ah chuan vawk pakhat zankhat riah man engzâtnge ni ang?” a ti a. Chu nu chuan, “Vawk i riah man chêng 7 a ni a. Midangin an belh chuan chêng 3 zêlin a pun belh a, vawk engzâtnge in nih?” a ti ve a, a chhâng thiam viau na a, chu nu chuan hlâwkna a hmu angem le? Mi a rûl tâwka kan chhan aiin ṭawngkam mawi leh hawihhâwm hmang ta zawk ila, kan hna atân a hlâwk zâwk ngei ang.
A tâwp berah chuan Pathian thu lanchhuahna hi kan nunah a ni a, chu chu thiltihahte a lang chhuak ṭhîn. Nitin nuna kan hman bâk hi chu a hranin Pathian thu a awm Chuang lo a, nitin nuna kan mamawh zawng zawng kan sawi seng lo ang a, tûn atân chuan lo tâwk tawh mai teh se.
BMCF New Year 2016 ruai
Chhandamna Man To Zia Hi I Ngaihtuah Ngai Em? – Part 1
1. THU-HMAHRUAI
Mi tam tak chuan, Pathianin a Fapa hmanga Chhandamna a Thlâwn-a min rawn pêk hi a “thlâwn-a kan lo dawn theih mai” a nih avang hian a Hlut zia leh a Man-to zia kan chhût ngai lova, chhût nachâng pawh kan hre lova, kan ngaihtuah phâk ngai lo niin alang. Hetihlai hian, he Chhandamna Man-to lutuk hi Juda-ho leh Greek Mifingte chuan an hrethiamin an hrechiang êm êm thung a. A Man to lutuk leh sâng lutuk avangin, thil ni thei-ah an ngai lova, a awihawm loh lutukin an hria a, vawiin thlengin an awih lova, an la pawm thei lo hial thung!!!
Chuvangin, Hebrai Ziaktu chuan, “Heti kauva Chhandamna ropui hi thlâh-thlam ila, engtin nge kan tlânchhuah theih tehlul ang?” a lo ti hial a nih kha (Heb.2:3). Pathianin a Fapa Isua Krista kaltlanga Chhandamna min rawn pêk Man-to zia leh Malsawmna leh Khawngaihna min pek Hlut-zia, Man-tam zia ngaihtuah hian, Lal Isua hi rin loh ngam chi a ni lova, phatsan ngam chi lah a ni hek lo. Lal Isua hi lo ring duhlo dawn ta ila, Pathian hmaah hian thiamthu sawi tur emaw, chhuanlam han siam tur emaw a vâng tak zet zet dawn a, sawi tur rêng rêng kan nei dawn lo a ni.
2. A MAN AVA TAM ÊM! KA CHHIAR SÊNG LO!
Pathianin Misualte a Chhandamna tur hian a in-sengso nasa êm êm a! A neih zinga pakhat pawh ni lovin, A Fapa mal neihchhun min pe a. Lal Isua’n a Lalţhutthleng leh Lallukhum a kalsan hmiah bawk a. Vân aţanga Leia Pathian Fapa lo kalna senso (Travelling Allowance) hi chhût dawn ta ila, a turu dawn hle mai! Hei mai a ni hleinem! Lal Isua pian zânah khân Vantirhkoh chhiar sen loh a rawn tir a nih kha!!! Khawchhak Mifingte lah khân nasa taka insêngin, ram hla tak aţangin Lal Isua Krista chibai bûk turin an lo pan bawk a ni. Lal Isua pian avang khân, Bethlehem leh a chheh-vêla Mipa Naupang kum 2 hnuailam tam tak-te an Martar phah tawp bawk! Mari leh Josefa-te rilru hahna leh manganna-te kha ava nasa dawn êm! Khatih hunlaia Khawvêl Roreltu Kaisara Augusta lah khân Khawvêl pum huap Chhiarpui a neih a ngaih phah hial ta bawk si, ava hau tak dawn êm! Berampute lah khân, an Eizawnna (Job) chân ngam khawpin Lal Isua chibai bûk turin Bethlehem an pan a ngai bawk nen…
Chhui thui zel ila, Getsemani huana Pathian Fapa thisen far kha a man ava tam dawn tehlul êm ve le! Getsemani huanah khân Vantirhkoh 72,000 aia tam-te chu, Lal Isua Thupêk nghâkin, koh thlâk mai theihin an inpeih rêng asin! Tin, Kros-a Lei leh Vân Lal meuh khênbeh a nih a, Pathian Fapa Mal Neihchhun Nunna meuh lâk-sak a nih kha… a man a va han to turu dawn ve le! He khawvêla, Kum 33 chhunga Pathian Fapa Lal Isua’n rawng a bawlnate kha a T.A. bill dawn ta se, ava tam dawn êm! Lal Isua Vân-lawn Man kha Lei-dânin (Satellite/Rocket kah-chhuah man angin) chhût dawn ta ila, a senso eng zât tak ni ang maw? Hei mai ala ni hleinem! Lal Isua’n a Pa hnêna min dil sak, min Thlamuan a, min Tiharh a, min Tichaktu tura Pentecost Ni-a THLARAU THIANGHLIM lo thleng kha mihring hriatthiam zawngin engzat man tak ni ang maw?
Sawi tur a tam lutuk, kan sawi sêng dawn lo, Chhandamna man tam zia hi kan chhût sêng lovang. Pathianin a Man min ţhing miah lova, T.A. min bill miah lova, a thlâwn liau liau-a a duh apiangte tâna Chhandamna min pe phal ta mai hi… ava ropui êm! Lalpa chu fakin awm rawhse, Amen! Hei vang hian alawm, John Newton, Mihringte Ran ang leka Sala mana Hralh ţhintu pawhin, Pathianin ala Ngaidam thei a, a Fa atân ala pawm duh a ni, tih a hriat khân, mak a ti lutuk a, lawm êm êm-in, “Khawngaihna mak mawi leh duhawm, Sual riangvai chhandamna; suala bo hnu min zawng hmu ta, Mitdel mitvârna chu..” tia a lo au-chhuah pui hialna chhan kha. Vawiinah chuan, a tawi thei ang berin, Point 4 vêl chauh khi kan sawiho dawn a ni.
3.1. PATHIANIN A FAPA MAL NEIHCHHUN A PE…
Mihring ngaihtuahna-in chhût ta ila. Tuemaw kan Hmangaihna leh Duhsakna a sân dân hrethiam tur chuan, an chunga thil kan tihsak khân a hril ber ang. Apostol Hmangaih Johana chuan, hemi chungchang hi hetiang hian a rawn sawi a, “Pathianin khawvêla hmangaih êm êm a. Chutichuan a Fapa Mal Neihchhun a pe a… Ngai teh u! Pa-in min hmangaihna chu ava nasa êm! Pathian faah te mi vuah tâk hi! Chutiang chu kan ni rêng e. Hemi avang hian khawvêlin min hre lo a ni, Amah chu an hriat loh avangin” tiin (Joh.3:16, 1Joh.3:1).
Hmangaih Johana sawi tum hi a chiang tâwk hle. Pathianin min hmangaih êm avangin, min hmangaih hle a ni, tih lantirna atân, A FAPA MAL NEIHCHHUN min pe a ni (It Cost God’s Only Begotten Son). Hriatthiam a hâr lo. Pawm hmiah erawh a hâr mai thei. A Fapa “zinga pakhat” min pe lova, a “neih zinga hlu ber” pawh a ti lova, A FAPA MAL, NEICHHUN MIN PE A NI. A NEIH ZAWNG ZAWNG LEH A NEIHCHHUN A NI. Hei hian Pathianin kan chunga a rilru put dân leh, a thiltih ropui tak chu a tichiang hle a ni.
Nu leh Pa tam tak chuan, kan Fate tâna Zirnaa kan insên nasat zia te, In leh lo ţha kan neih theihna atâna kan insên nasat zia te hi chhût ila, kan hrethiam mai awm e. Fate Zirna atân leh Chhungkaw tâna kan insên hi tam eng ang mahse, kan rilru kan pêkna ber a nih avangin insên hi nâ kan ti lo ţheuh a ni. Hei hian kan Thiltih-in kan Hmangaihna Degree sân zawng leh Quality ţhat dân a lo târlang chiang hle, tih a tifiah lehzual a ni.
India-in Assets kan neih zinga ropui ber TAJ MAHAL khu a chanchin kan hre ţheuh awm e. Khawvêla Thilmak leh Danglam 7 Thlanchhuah (SEVEN WONDERS OF THE WORLD)-te zingah a tel phâk a. He Taj Mahal hi, a Nupui hmangaih ber Mumtaj Mahal hriat-rêngna atâna, Kum 1632-a Hnathawktu 22,000 hmang a, Kum 22 chhung zet mai Mughal Emperor ropui tak Shah Jahan-a sak a ni.
Emperor Shah Jahan Nupui hmangaih ber, Mumtaj Mahal chu, a thi ţep a, chau taka khuma a mu chu, a pasal chuan, “Engnge i duh ber? Sawi rawh, ka tih-sak ang che…” tiin a zawt a. Mumtaj chuan, aw chau takin, “MIN HMANGAIH A NI TIH HI KHAWVÊL HRIATAH LO LANCHHUAH-TIR ANG CHE” (SHOW TO THE WORLD THAT YOU’VE LOVED ME) a ti sap a. Emperor Shah Jahan chuan, a nupui hmangaih ber duhthusam chu a ti-hlawhtling ta a. Tun thleng hian, ‘SHAH JAHAN KHÂN MUMTAJ MAHAL KHA A LO HMANGAIH HLE MAI’ TIH KHAWVÊLIN KAN HRIAT-THEIHNA CHU VAWIIN THLENGIN HMUH THEIHIN TAJ MAHAL KHU A DING TA RÊNG MAI A NI.
Khai le, Pathianin mi hmangaih-zia lantirna atân a Fapa Mal Neihchhun min pe tawh a. Thil beisei erawhchu a nei ve tlat mai! Kan neih zinga hlu ber a ngen lova, kan neih zinga ţha ber a ngen lova, kan neih zawng zawng pawh a ngen bawk lo. Pathianin a duh leh min dil chu, kan “THINLUNG” hi a ni. Kan Thinlung hi kan chhia leh ţha hriatna, taksa leh thlarau thununtu a nih avangin Pathianin neih a duh a, “Ka fa, i thinlung min pe rawh…” tiin min dil a ni (Thuf.4:23, 21:1-2, 23:26, Rom 10:9-10, etc.). Engtinnge i lo chhan ve dawn le?
4. NGAIHTUAH ZUI ATÂN…
Pathianin a Fapa Mal Neihchhun hmanga min Chhandamna ropui zia leh hlutzia ngaihtuah miah lo leh, Malsawmna leh Khawngaihna kan chunga a lan-tir te ngaihtuah hauh lovin, Nu leh Pate châwmhlawmin Phaiah Lehkha kan han zir ve dêk dêk a, B.A/M.A kan han zo ve hrâm a (Medal-te dawngin, Distinction-ah pawh kan pass lêm chuang lo). Miin min ngaisâng dawn emaw kan ti a ni chêk ang chu, “PATHIAN AWM HI KA RING LO…” kan han ti-thla ve ngawt phei hi chu… kan zir tlêm zia leh kan mawl-zia kan in-show ni berin alang.
Tin, mi tam tak hian, Pathian Hmangaihna, Dawhtheihna leh Khawngaihna kan chan-te hi kan hmangsual (abuse God’s love, grace & mercy) mêk niin alang. Lal Solomona khân a lo sawi dik zet mai, “Thil tih sual chunga hrêmna hlen nghâl mai a nih ţhin loh avangin, mihring fate thinlung chu sual ti turin a lo ngampa tawh ţhin a ni…” tiin (Thuh.8:11).
Pathianin kan Sualna-te avanga kan chunga Phuba laa, Chhiatna hmanga min Thungrûlh nghal mai loh avangin, Ngampa tak leh huai taka Mahni châk zawng sual tih chhunzawm zui zêl nân remchângah kan hmang niin alang (Rom 2:4-9, 6:1f). Pathian Hmangaihna, Dawhtheihna leh Khawngaihna hi Mahni châk zawng tihna tura remchâng leh chhuanlam-a hman tur ni lovin, Pathian Hmangaihna hrechiangtute tân chuan Sual tih loh theihna, Sual laka insûm theihna, leh Pathian duhzâwnga nun leh awm theihna tur a ni zawk a ni.
><))>
(Adapted From My Sermon, “A Costly Christmas” Delivered on Dt. 27-12-2015)
CHHANDAMNA MAN TO ZIA HI I NGAIHTUAH NGAI EM? – PART 2
3.2. Lal Isua’n Lalţhutthlêng leh Lallukhum a Kalsan (It Cost a Throne & Crown), 3.3. Lal Isua Lo Kalna Sên-so Tam Zia! (Most Costly Travel Expenses),
3.4. Angel Chhiar-sen Loh a Rawn Tir (It Cost Angelic Hosts), etc.
December 2015, Mizo(ram) Diary
1st. Tuesday: Aizawl North-III Assembly bye-election-a thlan tlin, Lal Thanzara chu Mizoram sorkara minister turin Governor Lt.Gen. Nirbhay Sharma chuan rinawmna thu tiamtirin a la lut a, Cabinet Minister a ni dawn a ni. Swearing-in ceremony hi Raj Bhavan Durbar Hall-ah neih a ni a, chief minister Lal Thanhawla, minister, parliamentary secretary leh MLA eng emaw zat an tel.
2nd. Wednesday: MNF office bearer-te leh Aizawl Municipal Corporation (AMC)-a MNF aṭanga thlan tlinte Mizo Hnam Runa ṭhukhawm chuan AMC mayor atan Lalhmingthanga an thlang a, deputy mayor atan Lalringliana an thlang. MNF OB leh AMC-a MNF aṭanga thlan tlinte hian MNF AMC Legislature Party pawh an siamfel nghal a; leader-ah C.Lalmuanpuia, deputy leader-ah C.Lalthansanga, secretary-ah Lalhmingmawia leh treasurer-ah B.Lalawmpuii te an ruat.
3rd. Thursday: J.Lalrinliana, Republic Veng, Aizawl chu a khawsak mekna Lungleia a office-a inthiarnaah thia hmuh a ni. J.Lalrinliana hi Lunglei PWD Mechanic Division-a junior engineer a ni a, a inthiar a rei deuh avangin thawktu dangte ngaihṭha loin an enfiah a, thiin an hmu a ni.
4th. Friday: Lunglei HSS Evangelical Union-te chuan Lunglei Civil Hospital-ah thisen pein, mipa 27 leh hmeichhia 22-in unit 49 an pe.
5th. Saturday: World Soil Day a ni a, Agriculture department chuan an directorate conference hall-ah an hmang a, parliamentary secretary (Agriculture) Lt.Col. ZS Zuala’n a hmanpui. Food and Agriculture Organisation (FAO) conference, June 2013-a neih chuan World Soil Day hman a rel a, UNO General Assembly vawi 68-na chuan December 5 chu World Soil Day atan puangin, khawvel hmun hrang hrangah hman ṭhin a ni.
6th. Sunday: Bible Sunday a ni a, Bible Society of India (BSI) zawmtu kohhran hrang hrangten hemi pual hian programme an hmang.
7th. Monday: Cable TV digitisation tih tura hmalaknate thlirletin GAD secretary Lalrinliana Fanai hoin a pisaah meeting neih a ni a; sorkar laipui thuchhuak angin, Mizorama khaw lian zual 23-ah TV digitize hi kalpui phawt tur a ni. Sorkar chuan district tina DC-te hma la tura hrilh angin additional DC ṭheuhte chu nodal officer-ah ruat an ni.
8th. Tuesday: Tanhrila Inbro Poultry Hatchery Farm-a arpui kah râi aṭanga a notê keutir chu AH&Vety director Dr LB Sailo hoin a keutirna khâwl aṭangin lak chhuah a ni.Arpui kah râi zat hi 9,500 a ni a, a note keutir chu a hlawhtling hle a, 90% vel a keu niin an sawi.
9th. Wednesday: Myanmar rama tui lian tuar Mizote hnenah Central YMA-in ṭanpuina an hlan. Ṭanpuina hlanna inkhawm hi Tahan-a Methodist biak-inah neih niin, Tahan Mizo Welfare Association president Rosanga’n a kaihruai. Tanpuina tur sum hi vehbur khawna tuak a ni a; cheng nuai za chuang lai a tling khawm a ni.
10th. Thursday: Aizawl Municipal Corporation sorkar thar chu AMC hall-ah lak luh a ni a; mayor atan PC Lalhmingthanga leh deputy mayor atan Lalringliana te lak luh an ni. AMC sorkar lak luhna inkhawmah hian councillor tharte an kal kim a, Aizawl district magistrate Dr Franklin Laltinkhuma’n ward hmasak dan indawtin couicillor-te chu rinawmna thu tiamtirin a la lut a ni. Aizawl mayor thar PC Lalhmingthanga chuan, Aizawl Mayor atana thlan a ni chu lawmawm a tih thu sawiin, “Mipui sorkar, mipui huapzo kan kalpui dawn. Pathian hruaina hnuaiah councillor-te leh mipuite nena thawhhona ṭha tak nen Aizawl khawpui hmasawnna hi nasa takin kan thawh ka ring tlat a ni,” a ti.
11th. Friday: Aizawl leh Lungleia HDFC Bank hnathawkte chuan thisen unit 23 an pe. Aizawlah chuan Aizawl Civil Hospital-ah mipa pangain an pe a, Lunglei Civil Hospital-ah mipa leh hmeichhia pakua ve vein an pe bawk.
12th. Saturday: Khawthlangtuipui kân tur tipper MZ-02 A-7415 chu a phurtu marboat chawpin tuiah a pil a, thi leh hliam an awm lo. Tipper hi ramri hung hna thawktu Satguru company enkawl lai, hna thawhna hmun Kalapani pan tur a ni a, Khawthlangtuipuia thiarkài tura marboat-a a lut tur a chesual a ni. Marboat hi vaukam lama an hnuh nghal avangin a pil vek lo.
13th. Sunday: Mizoram Presbyterian Kohhran Synod Inkhawmpui vawi 92-na chu a tiak. Inkhawmpuiah hian probationary pastor ni lai mi 18 chu pastor atan nemngheh a ni a, probationary pastor atan mi 24 dah ngheh an ni bawk. Mizoram Synod hnuaiah hian presbytery 51, pastor bial 289, tualchhung kohhran 1,266, pastor 516, pro.pastor 61, kohhran upa 5,456, kohhran member 5,98,778, dan zawh kim 4,10,175, chhungkua 1,27,371 an awm a; kum kal ta chhungin nau piang 9,714 leh mitthi 3,623 an awm a ni.
14th. Monday: Mizorama political party pahnih – Congress party leh ZNP-te chuan an pisate kum 2015 atana khârna inkhawm an hmang. MPCC chuan Congresss Bhavan chu January 12, 2016-ah an hawng leh dawn a, ZNP chuan January 14, 2016 an hawng leh ang.
15th. Tuesday: F.Zorempuii d/o Hranghmingthanga, Kawnpui Venglai chu Tlawng luiah a tla hlum. F.Zorempuii hi Kawnpui HSS-a pawl 12 zirlaite’n Mizoram Synod-in Mizorama Chanchin Ṭha thlenna hmasa bera a pawm tâk, Kutbul lui kama Rev. William Williams hriatrengna lungphun tlawhnaah a kal ve a, Tlawng luia insil tura an kal chu a chesual ta mai a ni.
16th. Wednesday: Tuialhthei dek chhuak ramte’n a man an tihhniam hret avang leh sorkar laipuiin tuialhtheia Excise Duty lak a tihpun avangin India ramah petrol leh diesel man tihdanglam a ni a; Mizoramah pawh hman ve nghal a ni.
17th. Thursday: Serchhipa District Industries Centre chuan Serchhip DC Conference Hall-ah NLUP third phase leh fourth phase hnuaia awmte hnenah ṭanpuina an sem a, DC Dr Lalrozama’n a hmanpui. Ṭanpuina hi mi 737 hnenah bank kaltlangin Rs. 1,11,60,000/- sem a ni.
18th. Friday: Pu R. Romawia, Art & Culture Minister chuan Selesih YMA Hall-ah ‘Zawlnei Chawngkhupa Hriat Reng Nan’ tih lehkhabu Dr. Zohmangaiha, IRS (Rtd.) ziah a tlangzarh. Tlangzarh inkhawm hi Pu K. Lal Nghinglova IAS, Chairman Zawlnei Chawngkhupa Memorial Society in a kaihruai a ni. Zawlnei Chawngkhupa Memorial Society hian Zawlnei Chawngkhupa Lungphun vawi thumna an nei nghal a ni. Pu Chawngkhupa hi 9th April, 1909 ah lo piangin 24th June, 1990 ah a thi a. Amah hriatrengna lungphun hi 18th December, 1992 khan Selesih-ah neih a ni a. A Lungphun hmasa ber hian duh thu a sam loh avangin siam that vek a ni a. 18th July, 2009 khan a Lungphun vawi hnihna neih a ni leh a, a vawi 3 na hi Pu Chawngkhupa tu leh faten bul tanin Art & Culture Department tanpuina sum hmangin a Lungdawh chu 4th August, 2015 khan zawh fel a ni leh a ni.
19th. Saturday: Isua Krista Kohhran general headquarters, Upper Republic-a Golden Jubilee Building chu IKK Assembly chairman Upa Lalhriata’n a hawng. Golden Jubilee Building sakna tur hian a hmun cheng nuai 28/-a an lei hnuah in hi cheng nuai 35/- vel sêngin an sa a ni.
20th. Sunday: Indian Super League-ah Chennaiyin FC chuan 3-2 in FC Goa an hneh a, ISL nomawi an chawi. Chennaiyin FC –ah hian Mizo tlangval Jeje Lalpekhlua leh Lalhmangaihsanga Ralte-te an tel a; Jeje Lalpekhlua hian ISL Emerging Player of the League lawman a dawng nghe nghe.
21st. Monday: Governor Lt.Gen. Nirbhay Sharma chuan Raj Bhavan-ah Mizorama kohhran leh tlawmngai pawl hrang hrang hruaitute a kâwm a; Krismas puala kohhran leh tlawmngai pawlte’n mi harsate thilpek an hlan ṭhin chu lawmawm a tih thu a sawi. Governor hmuhnaah hian kohhran aṭangin Prebyterian, Baptist leh Salvation Army hruaitute an tel a; NGO aṭangin Central YMA, MHIP leh MUP aiawhte an tel bawk.
22nd. Teesday: Mizoram Mathematics Society (MMS) chuan chuan IPR Auditorium-ah Mathematics Day an hmang a, Finance minister Lalsawta’n a hmanpui. Lalsawta chuan, khawvel huapa hriat hlawh mathematician ropui tak tak India ram aṭanga an chhuah thu sawiin, “Chu’ng mithiamte zingah chuan Mizote kan la tel ve lo a, kawng thui tak zawh tur kan la nei. Mathematics subject-ah Zofate’n hmabak kan la ngah em em a, kan thiam lo a, kan ngaina lo a, ngawihnawm pawh kan ti lo,” a ti a; Mizo zirlaite’n mathematics an ngaihdan an thlâk hlawk a ngaih thu a sawi.
23rd. Wednesday: Pu David Lalhmachhuana, News Stringer LPS Vision chu Aizawl Hospital ah Thawhah in a boral.
24th. Thuesday: Rev. Chawnghmingliana, Zamuang Bialtu Pastor chu Synod Hospital-ah Rectum Cancer avangin a thi. Rev. Chawnghmingliana hi Upa K.Darthanga leh Lalnunziri te fa pali (Mipa 3 leh hmeichhe 1) zinga a upa ber dawttu niin October ni 26, 1982-ah Aizawl Civil Hospital-ah a piangin kum 2012 March ni 22-ah Serchhip Vengchung Pro. Pastor a nih laiin Varthanpuii Varte D/o Varthanchhunga Khatla nen an innei a, fa pakhat – Lalmuanhlua Khawlhring (kum 2) an nei. Kum 2009 Synod Inkhawmpui Mission Vengthlang Biak Ina neih chuan Pro. Pastor atan a la a, kum 2010 – 2011 chhungin Bungtlang ‘S’-ah Pro. Pastor-in a awm a, hetah hian Bial Secretary a ni. Kum 2012-ah Serchhip Vengchung-ah Pro. Pastor-in a awm leh a, kum 2012 Synod Inkhawmpui Chanmari Kohhran Biak In-a neih chuan Pastor atan a nemnghet. Kum 2013 atangin Zamuang Pastor Bial a vawng a, a hriselna that tawk loh avangin kum 2015 Synod Inkhawmpui chuan kum 2016 atanga Synod Office-a awm turin a rel nghe nghe.
25th. Friday: Vairengte Police te’n HPC hel nia rinhlelh mi 2 an man a, magistrate thu angin Kolasib District jail-ah dah luh nghal an ni. HPC
helte hi (Sergeant invuah chawp) Israel Lalthlengliana (29) Kolasib College veng leh (Sergeant invuah chawp tho) Robert Malsawmthanga (25) Saiphai khua te an ni. HPC
hi pawl hnihah an inthen a; Police-in an man pahnihte hi Hmarkhawlian-a hmunpui nei Lalhmingthanga Sanate kaihhruai zing ami an nia thudawn a ni.
26th. Saturday: Rulkual khua tlangval pahnih Benjamin Lalhriatzuala (18 ) S/o Thawmmawia leh Lalruatsanga (22) S/o Lalzova te chuan mi nu Lalchhingpuii leh Nula pakhat an pawngsual rawn.
27th. Sunday: Mizoram Presbyterian kohhran hnuaia Sunday School kaikim lawman lak ni a ni a; mi thahnem takin an dawng. Kaikim lawman hi kumthar Chawlhni hmasa berah hlan thin a ni na a; kumin atang hian a kum ngeia inhlan hi Synod duhdan a nih angin an kalpui a ni.
28th. Monday: Pi Lalrini (101) w/o C.Rokhuma Mission Vengthlang chu a boral.
29th. Tuesday: Aizawl Municipal Corporation in Aizawl khawpui chhunga veng chei nalh lawmman a siamah Hlimen chuan lawman pakhatna, Rs. 1,00,000/- leh thu ziak an dawng a, 2-na chu Ramhlun North niin Rs. 70,000/- leh thu ziak an dawng a, 3-na chu Bungkawn niin Rs. 50,000/- leh thuziak an dawng a, veng 5-te hnenah consolation prize pek an ni a, chungte chu, Bawngkawn, Bethlehem, Leitan, Electric Veng, Kanan Veng, Luangmual leh Mission Veng te an ni a, Rs. 20,000/- theuh an dawng a ni.
30th. Wednesday: Mizoram Youth Commission Chairman, Pu T.Sangkunga chuan a office-a thuthar la khawmtute’n an kawmna ah state pawn leh ram pawnah Mizo thalai 3,000 chuang thil zir turin an thawn chhuak tawh niin a sawi.
31st. Thursday: Mizoram sorkar chuan ruahmanna a siam angin MAMCO, ZENICS leh ZOHANDCO chu a ti tawp ta.
SUNDAY SCHOOL KAIKIM LAWMMAN KA LA LEH TA
Sunday School hi kum 11 lai chu ka lo kaikim ve ta. Mahse, kalkim lawmman ka lak erawh chu tum 10 chauh a ni thung. Ka dawn hmasak ber tum hi chuan ka kalkim tih pawh ka inhre lo a; rin loh leh beisei loh tak mai a lawmmawn ka’n dawn ve nawlh mai ka lawm zia kha. Kalkim lawmman lak nawm zia ka man a; khatatang khan ka theih anga tam kalkim ka tum ta a; kum sawm (Pi Zaii Medal Awardee) lai kalkim taah ka inngai.
Kum sawm ka kalkim ve takah chuan kum sawm chhung a zawna kalkim lawmman “Pi Zaii Medal” dawng ve thei ngei turah ka inngai hman. Mahse, ka dawng ta silo. Pawi ka tiin mak ka ti hle. Mahse, thil awmzia ka hrethiam ta. Kum tawp lamah hian zirtirtuten kalkim nia inhria, kalkim lo anga ziah si an awm leh thin avangin kalkim nia inhria in report turin an sawi thin.
Mahse, mak leh pawi tak maiin ka lawmman lakloh kum tak mai chuan hetiang zawhna hi a awm tlat lo mai. Ka zakzumin thil awmzia ka sawi ngam silo. Hemi kuma kalkim lo anga min ngaih nachhan pawh hi ka zahzum vang bawk a ni. Inkhawm ka kal hi ka tlai a; hming an lo lam vek tawh. Ka sawi leh ngam siloh vang a ni.
Hemi hnu lam hian kalkim lawmman hi tumkhat chu ka lakleh avangin kum 11 kalkimin, ziahah chuan kum sawm kalkim chu ka ni tho tho mai. A zawn a ni ta lo mai pawh a.
Tichuan thangkhat lian zet kal kim lo lehin leh kalkim lo ni satliah mai loin hming hial dah loa kum engemawzat ka awm leh hnuah hming chu hun engemawchen ka’n dah leh lauh lauh a; ka kalkim lo nasa thin hle. Mahse, hei, tun tum (2015) zet chu Pathian in zah a ngaia, ka kalkim ve leh ta hlawl mai.
Kalkim tur hian taimak a ngai a; hrisel that a ngaih hle bawk bakah thenawm khawveng leh chhungte karah pawh harsatna thleng chamchi thei kara hetianga ka awm mai hi ka lawm takzet a ni.
Sunday School hi kum 1700 chho velah khan khawvel hmun thenkhatah chuan an lo nei nual tawh a. Amaherawhchu, mumal deuh leh awmze nei zawka a lo zik chhuah chu kum 1780 khan a ni. Hetih hun lai hi England-ah chuan thilsiam lama hma an sawn nasat lai a ni a. A pui a nawiin thilsiamna hmun (factory)-ah hian an inhlawh sup sup thin. Mi hausa an hausa thur thur a, mi rethei erawh chu an bet ve hle. Mi rethei veng lama naupangte chu sikul pawh kai lovin thilsiamna hmunah an nu leh pate nen an inhlawh vek thin a. Chuvangin, naupang ziak leh chhiar thiam lo tam tak an awm. Ziak leh chhiar chauh ni lovin nungchang thlengin an inzir lo reng reng a, an inhlawhna hmuna an hotute anhla kha an thil zir chhun a ni deuh mai. Hetih lai hian thilsiamna hmun Gloucester khawpuiah chuan sakhaw mi tak Robert Raikes-a a awm a. Chanchinbu lar tak Gloucester Journal neitupa a ni nghe nghe a. Pathianni tlai khat chu mi chhe venga a len laiin naupangho awm khawm chu a hmu a, an tawpin an nungchang a mawi lo hle. An inkhawm loh chhante a han zawh chuan tawngkam mawi lo tak takin an chhang a, “Inkhawm te chu nangni kawrchung leh pheikhawk nei pha chin tan chauh a ni lo’m ni?” te an ti a. A rilru a na hle a. Bible an chhiar ngai em, tihte a han zawt zel a, ziak leh chhiar an lo thiam hauh lo tih a hre ta a. Heng naupangte tan hian eng emaw tih a tul a ni tih a ngaihtuah chhuak ta a ni. Kum 1780 June thla chuan Mrs. King (Pi Kingi) in chu luah man chawiin a hmansak a, zirtirtu ruaiin chu lai hmuna naupangte chu Pathianni apiangin lehkha a zirtir ta thin a; hetatang hian Sunday School hi a lo piang chho ta niin an sawi.
Ka ngaihtuahnaa lo awm chu Beginner atanga Puitling thlenga Sunday School kai tluang pangngai ho hi mi nun bawraw tak an awm meuh lo tih hi.
A tawp nan Sunday School thiltum te hi ka’n tarlang hrim hrim ange:
1. Pathian hriatna leh rinna dik tak nei tura kaihhruai leh tanpui.
2. Pathian thu (Bible) zirtîr.
3. Kristian thurin zirtîr.
4. Pathian biak zirtîr.
5. Kohhran mi tha tak leh khua leh tui thatak ni tura buatsaih.
6. Kristian tih tur leh awm dan tur zirtîr.
David Bowie a boral
January 10 2016 – David Bowie died peacefully today surrounded by his family after a courageous 18 month battle with cancer. While many of you will share in this loss, we ask that you respect the family’s privacy during their time of grief.
David-a official FB page chuan a ti.
The influential singer-songwriter and producer excelled at glam rock, art rock, soul, hard rock, dance pop, punk and electronica during his eclectic 40-plus-year career. He just released his 25th album, Blackstar, Jan. 8, which was his birthday.
A hmel hi a ngeiawm ka ti thin a. A hla pawh ka hre lem lo. Mahse “Space Oddity” hi chu a nalh ka ti.
SETANA CHU FING TAK LEH NÂ TAKIN A CHE ȚAN TA E!! (Setana Pawlten America Sorkar Dân Phalna-in Setana Biak In Hawnna/Hlanna An Nei)
1. EN TEH, I RINAIIN A TLAI TAWH A NIA AW…
Setana Pawl, Setana Tihdân, Setana Thiltih lam hawia chet dân (Satanist/ Satanic/Satanism) rêng rêng hi tun hma chuan, Mimal, Pawl, Khawtlâng leh Kohhran-ten an do-rawn ţhin. Hetiang lam hawia a nâwlpui leh a nâ thei ang bera hmalâkna Witch Hunt (Setana Betu/Setana Pawl/Dawithiam, etc. te Zawnchhuah leh Tihhlum) chungchang kha kan hre ţheuh awm e. Kohhran kha a phusa ber a nih kha. Khatah khân, “Dân Bawhchhiatna Thurûk” (Setana Fin-kherek Program) avangin, Kohhran leh Sorkar ţangrual khân, Mi tam tak chu Dawithiam/Setana Betu-ah ngaiin mi 60,000 vêl zet chu (ringtu/miţha tam tak pawh dâwta puh avangin an tel) an tihlum (khaihlum/hâl-hlum) a nih kha.
Mizoramah pawh Setana Betute/Setana Pawl inti te chu an awm ve niin a lang a. An thiltih leh Anmahni Inpuanna aţangin Setana Pawl an nih thu kan hre ţhin. Kohhran-in an buaipui vak lova, mut-mawh hnâr-mawh ah pawh an nei lem lova, Police lamin an buaipui zui ta ţhin niawm tak a ni. Mizoramah chuan Setana Pawl-te hi Mimal, Chhungkua, Pawl, Khawtlâng, Kohhran leh Police lamin an la do hneh êm avangin, ualau takin an che ngam lo.
Hetihlai hian, Setana Program dang, langsâr lo lam aţanga a chêtna – “Dân Bawhchhiatna Thurûk” erawhchuan, Mimal, Pawl, Chhungkua, Kohhran thlengin min khawih a. Min luhchilh a, kan buai mêk thung. Kohhran Dalna & Pathian Thu Pawm Dalna (Liberal Theology/Church), Mawngkawhûr Pastor (Gay/Lesbian Pastor), Khawvêl Changkanna (Modernism), Kristian Nun Tihdân Pangngaia duhtâwkna (Nominalism), Khawvêl Thil Ngainatna (Materialism), Sex Hmansualna (Sexual Immorality), Mahni Nihna (Tuai leh Patil) Pawm lohna (Gender Issues-Transsexual/Transgender), Neih Inangte Inneihna (Same Sex Marriage), etc. te chuan tunah hian min rûn mêk a. He Dân Bawhchhiatna Thurûk hian hmun a khuar thûk tawh hle a ni. I rinaiin a tlai daih tawh a nia!!
2. AMERICA SORKAR PHALNA THLAPIN SETANA PAWLTE AN CHE!
Zoram Kohhran leh Mizo Awmna tawh phawtah chuan, Krismas Hlim taka hmang tura kan inbuatsaih vâng lai khân, Detroit City, USA-ah chuan Setanan thil râpthlâk tak a lo ti ve thung! December 19, 2015-ah khân Detroit City (USA)-a Setana Pawlten America Sorkar Dân Phalna thlapin Setana Biak In (Satanic Temple) hawnna leh hlanna an nei a ni!!! He thil thleng hi USA-a Thilthleng Hmasaber a ni hial. A Chhan chu Sorkar Phalna Thlap-a Setana Pawlte chêtna hi ala awm ngai lo. Setana Betute leh Setana Pawlte Fin-kherek zia leh Khawvêla Setana’n a Hnathawh Dân a Fimkhur tawh zia leh a Fin tawh zia hi a lang chiang hle, ngaihtuah ngun a ngai nasa tawh a ni.
December 19, 2015-a Setana Chêtna Fing takah khân, America Sorkar Dân phalna thlapin Setana chu a che a. An Director Jex Blackmore chuan Setana Pawlte Thiltum a Puang-chhuak a ni (The Nation’s First State-Sanctioned Satanic Ceremony Performed at Michigan Capitol by Director of The Satanic Temple of Detroit). Hriatthiam awlsam tura siamrem a ni a, a pawimawh zual chauh lâwr a ni. A Thusawi bul leh tawpah Setana chu chawimawina a pêk phawt hnu-ah, hetiang hian a sawi a:-
“Vawiina Setana Pawlten bul kan ţanna, hringfate tâna ênna, kan nihna dik tak min puanchhuahsaktu hi Lucifer, Zing lam fapa, Helhmang hnên aţanga Thilthlâwnpêk kan dawn a ni. Setana Pawl kan ni a, rilru, thlarau leh sex-ah, mimal zalenna anga kan duh duh-a zalên taka kan chêt hi kan tum ber a ni. Setana zia leh nungchang keimahni-a awm, chatuan atâ tawh hel reng hi nasa takin chawisâng ila, hrêmhmun thleng rawkin i thlunzawm teh ang u. Setana biakna hi fing taka chêt lâkna a ni. Kristian sakhua emaw, sakhua hrim hrim emaw kan do lo. Sakhua-te hi an inhaw-tawnin, an intichhe-tawn zawk a. Keini chuan, hnuaichhiah leh rahbehte (woman’s liberation, same sex marriage, freedom of sexual activities) lamah kan ţang tlat a ni. Zuitu kan zawng lova, Setana duhzawng ti-hlawhtling turin mimal tinte ţangho turin kan sawm che u a ni.”
Setana Pawl-ten Setana Duhzâwng an Puanchhuah lai hian, Kristian (ringtute) tâna Thil Pawimawh tak tak a lo lang tel ve tlat mai! Sawi hmaih chi a ni hauh lo mai le!
1. Pathian hi a awm ngei tih a thusawi aţangin a chiang ta tlat!
2. Bible hi a lo dik ngei tih a ti-chiang hle bawk.
3. Setana mizia, nungchang leh thiltum, Bible-a inziak-te a dik tih a rawn tichiang.
4. Setana Pawl tih takah, an program a nawi hle.
5. Setana Pawlte zingah hian Mi pangngai tak hmêl-pu hmuh tur an vâng pharh mai!
6. Hrêmhmun hi a awm ngei tih a chiang.
3. ENGTIN NGE SETANA CHU A CHÊT ȚHIN?
Setana chêt dân leh Ringtu & Ringlote kawng dik lova hruaina atâna Hmanrua a hman-te hi sawi tur tam tak a awm ang. Ngaih Pawimawh zualte chauh lo lâwr ta mai ila:-
(1). Khawvêl thil ngainatna & Duhâmna (Materialism),
(2). Khawvêl Changkânna & Hmasawnna (Modernism),
(3). Kohhran-a Member (Kristian) nih ve tawp duhtâwkna (Nominalism),
(4). Sex Hmansualna (Sexual Immorality),
(5). Mahni Nihna (Tuai leh Patil) Pawmlohna (Gender Issues- Transsexual/Transgender),
(6). Neih Inangte Inneihna (Same Sex Marriage),
(7). Mawngkawhûrte Pastor atâna lâk (Gay/Lesbian Pastor),
(8). Pathian Thu Pawm Dalna & Kohhran Dal (Liberal Theology/Church),
(9). Sakhaw Puithiam-te Nungchang Tênawm & Râpthlâk (Gay/Sodomy Life of Priests & Nuns),
(10). Pathian Thu Zirtir Dân Dik Lo (No salvation outside church, Indulgence, Purgatory), etc.
Achunga Setana Chêt dân tlângpui kan târlan-te khi kan sawi zau lutuk hman lovang. Khawvêl thil ngainatna leh Changkânna-in min bual-ât nasat tawhzia hi i ngaihtuah ngai em? I Bible tellova kum 1 pawh i tlei theih laiin, Cellphone/ Scooter/ Car tello chuan, Ni 1 chu sawi loh, Dârkâr 1 pawh harsa i ti hle a ni lawmni? Kohhran-ah nise, Member nih ve tawp duhtâwk mai kan pung tual tual a, Chhiatni-ţhatni atân chauva Kohhran bel a, hming ziak kan pung tial tial. Revival Camp & Crusade senso-te hi ava tam ta êm!!! Sex Hmansualna lah hri chak tak ang maiin a darh zau tial tial a. Tun Krismas 2015 liam tâ maia, Țhian Pakhat Aizawla Damdawi Dâwr Neitu chuan, Rai theih lohna damdawi leh Condom an hralh hnêmzia a sawi!! Kohhran leh KȚP-a Rawngbawltu duhawm tak tak-te pawh an tel ţeuh ngei ang le!
Setana Fin-kherek Program, “Dân Bawhchhiatna Thurûk” hi Ringtute (Kohhran)-te zingah chauh a thawk lova. Misual, ringlo mite zingah pawh Setana Bumna avangin râwng tak leh râpthlâk taka thil ti, sual leh fing thiam taka thil ţha lo tam tak ti ţhin sawi tur an tam hle. Mahni Nihna Pawm Lo (Hmeichhia-in mipa nih duh, Mipa-in hmeichhe nih duh), Tuai leh Patil kan pung tual tual a. Pathianin min siamdâna lungawi lova Transsexual Or Transgender hial pawh an va tam ta êm! Khawvêl Sorkar lah chuan a ngai pawimawh tulh tulh a, Form Fill-up ngai (e.g. Aadhaar, etc.)-ah pawh an telh tawh lehnghal! Pathian-in “Mihring chu Mipaah leh Hmeichhiaah a siam” tih chu Setana Bumna avangin kan tidanglam ţan ta! Hei hian nghawng râpthlâk tak ala nei zui lehnghal. Tunah chuan, “Neih Inangte Inneih phalna” leh “Mawngkawhûrte hial Pastor atâna lâk ţulna” a hring chhuak ta a. Setana’n Pathian Anpuia siam Mihringte leh Ringtute min sawisak dân hi a nâ vawng vawng tawh mai a ni.
Kohhran History lama kan hmuh leh Vawiin thlenga Kohhran Hruaitute Chanchin lungchhiatthlâk tak kan la hriat fo chu, Corruption chi hrang hrang leh Nun Tênawm leh Pawlawh taka Sakhaw Puithiam-te an nun thu (Corrupt/Gay/Sodomy Life of Priests & Nuns) te, Kohhran-a Zirtirna Dik lo awm (No Salvation outside church, Indulgence, Purgatory)-te hian Setana hmun kan kian mai ni lovin, Setana hnathawh nasa takin a ţanpuiin a tichak ţhin a ni.
He Dân Bawhchhiatna Thurûk thawk mêk- Pathian Thu Pawm Dalna (Liberal Theology), Kohhran Dal (Liberal Church), Thlarau mite hnualsuatna, Kohhran-a Ringtu der-te sengluh, khawvêl taka Kohhran hruai, etc. te hi Kohhran-a a Hnârkaitu leh a Bân-râng chin-te Thiltih a ni bawk si, tihngaihna ava vâng êm! Kohhran pawh NGO nên a danglamna a tlêm tawh khawp mai. YMA takin, Politics takin, khawvêl takin Kohhran hi an hruai mêk a. Setana hian Kohhran hi hetiang hian min khal chho mêk a, a hruai mêk tawh a ni.
Khawvêla Thuhriltu ngaihsânawm tak tak– Brian Houston (Hill Song), Creflo Dollar, Joel Osteen, Benny Hinn, Joyce Meyer-ten “Mawngkawhûrte Pastor atâna lâk” (Gay/Lesbian Pastor) leh “Neih Inangte Inneih” (Gay/Lesbian Marriage) chungchang hi Bible Zirtirna kalh a nih thu an sawi ngam ta miah lo mai te hian, rilru a tinâ ngawih ngawih mai! An Kohhran-a Pawisa Thawh tam tam an nih avangin an sawisêl ngam lova, Mawngkawhûr Pastor leh Mawngkawhûrte Inneihna (Gay/Lesbian Marriage) an thlâwp (support) tih a chiang si, a beidawnthlâk hle mai.
4. SAKAWLH-AH SETANA HI A LO CHANG DAWN!!!
Mizo Kristian-te hian Sakawlh hi kan buaipui hle mai! Sakawlh hi buaipui êm êm ngai chu a ni lova, a Chanchin erawhchu Hriat ve a ţul. Sakawlh chanchin hi kan Hriat tlêm lutuk avangin kan buaipui zual ta niin alang. A Hre ber tur leh a Buaipui ber tur Kohhran hian a ngai pawimawh tâwk lova, a tih-tur a tih loh avangin Kohhran member leh mipui-te kan chi-ai ni berin alang. Kohhran-in a Ngaih pawimawh lohna chhan hi Pathian Thu Pawmdân Felhlel (chiangkuang lo) vang a ni mai thei.
A tawi thei ang berin sawi ta mai ila. Tunah chuan, Setana hian a rûkin, Mihring leh Sorkar etc. te hmanruaa hmangin hna a thawk rih. Chuvangin, “Dân Bawhchhiatna Thurûk” tiin a Hnathawh dân pawh sawi a ni (2Thes.2:7). Mahse, Ringtute’n Lal Isua an Tlûksanna (Phatsan/Hawisan) Hun râpthlâk tak a thlen hunah chuan, Khaptu (Thlarau Thianghlim) chu a awm tawh lovang a. Chumi Hun-ah (Pathianin Setana tâna hun bik-tê a ruat/phalsak hunah) tak chuan Setana chu Mihring (Sakawlh)-ah a lo chang ang a, Sakawlh hmangin khawvêlah hian duhtâwkin a che dawn a ni (2Thes.2:1-12, Thup.13). He Tlûksanna Râpthlâk tak/Lal Isua Phatsanna Râpthlâk tak (Great Apostasy) hi ala thleng lova, Sakawlh hi a lo lang rih lo tih hre bawk ila.
Setana (Drakon/Rûlpui tar Diabola) chuan, Sakawlh chu (Mihringa a lo channa a nih avangin) ama thiltihtheihna, lalţhutthlêng leh thuneihna nasa tak a pe ang (Thup.13:1-10). SETANA (Drakon/Rûlpui tar Diabola) leh, SAKAWLH (Antichrist/Satan incarnate) Tuifinriat aţanga lo chhuak (Thup.13:1-10) leh SAKAWLH DANG, Lei aţanga lo chhuak (Zawlneider. Thup.13:11-14)-te chu an ţangho dawn a ni (Thup.13:14-15, cf. Thup.16:13, 19:19-20, 20:10). Mi ţhenkhat chuan, TRINITY a do tih entirnân Setana hian Un-holy trinity (Satanic trinity) a rawn hmang (duplicate) ve a ni, an ti (e.g. Pa, Fapa & Thlarau Thianghlim VS Diabola (Setana), Sakawlh & Zawlneider).
Sakawlh Chhinchhiahna, Sakawlh Number 666 chungchang hi tawitê-in sawi zui lawk ila. Sakawlh hi Khawvêla a lo lan hunah chuan, Khawvêl hi Sorkar Pakhatah leh Sakhaw Pakhatah (One World Government & One Religion) siam leh din a tum dawn a. Sakawlh (the Beast, Satan Incarnate) chu pathian angin a intârchhuak ang a, pathian anga biak a phût dawn a ni. Sakawlh (Antichrist/Tuifinriat aţanga lo chhuak) Țanpuitu ber leh Sakhua/Thlarau lama Mite Bumtu ber tur chu Zawlneider (Sakawlh, Lei aţanga lo chhuak) a ni thung ang. Hetiang Mihring, Rorêltu hi Khawvêl History-ah an la awm rih lo, Chuvangin, Thupuan Bung 13-a Sakawlh hi a lo la lang lo tih a chiang nghal bawk.
Tichuan, Amah Zuitute chu Setana tâ an ni, Setana Zuitute (Setana Betute) an ni tih Chhinchhiahna atân “Sakawlh Number 666” emaw, “Sakawlh Hming” emaw, chu an Chalah emaw, an Kut Dinglamah emaw “Chhutkai” (engraved) a ni dawn a ni. Sakawlh “Chhinchhiahna” hi Greek ţawngin “Charagma” tih a ni (Thup.13:16-17). Greek “Charagma” hian a sawi tum chu, “Ran vulhtuten an Ranvulh Chhinchhiahna atâna thirling hmanga Ran taksaa Chhinchhiahna an Chhutkai hi a ni. Chuvangin, he Chhinchhiahna hi, “Mitlâwnga hmuh theih (khawiha hriat-theih) tura taksa langsâr laia Chhinchhiahna chhutkai” (engraved visible branded mark on the body) a ni a, UID, RFID/UFID, Electronic or Computerize Identification Mark lam a kâwk lo.
Sakawlh Chhinchhiahna hi Mitlâwnga Hmuhtheih (khawiha hriat-theih) Chhinchhiahna a ngaihna chhan hi, Thupuan 15-16 kan en chuan, Sakawlh Rorêlna hnuaiah hian, Chunglam aţanga Khawvêl pumpuia Pathian Thinûrna Berhbu leihbuak a nih tâk avangin, Ni êng a chhuak ţha dawn lova, Electric Power supply a mumal dawn lova (power backup engmahin a daih lovang), Inkalpawhna leh Inbiakpawhna (communication) a chhe deuh vek dawn a, Lirthei leh Telephone, Internet-ten awmzia an nei lovang. Khawvêl pum-huapa chhiatna thleng avangin Electronic Machine hmanga Sakawlh Chhinchhiahna lo chhuichhuah tum chu thil âtthlak tak a ni dawn. Chuvangin, Setana, Sakawlh pawh hian Mitlâwng leh Kuta khawiha hriat-theih mai tur chi Chhinchhiahna (Manual Identification Mark) hi a hmang ngei dawn a ni.
5. SORKAR LEH KOHHRAN DÂN PHALNA-IN SETANA A CHE ZÊL DAWN!?
Setana hi Sakawlh-a a lo chan tak tak (fully incarnate) hun, a hun tawp lamah chuan, Khawvêla Dân zawng zawng leh Sakhaw Dân zawng zawng chu a rawn Bawhchhe fai vek dawn a. Chuvangin, Dânbawhchhepa (Lawless One) tia hriat a ni ang. Khawvêl hi Sorkar Pakhatah leh Sakhaw Pakhatah (One World Government & One Religion) siam leh din ala tum dawn a ni. Amah, Setana, Sakawlh (the Beast, Satan Incarnate) chu pathian angin a intârchhuak ang a, pathian anga biak a phût dawn a ni (2Thes.2 & Thup.13, Dan 11, Eze.28, etc.).
Tunah erawhchuan, Sakawlh hi a la rawn lang rih lova, a rûkin “a Suah-sual leh Bawhchhiatna thurûk” hi a thawk rih a, mite a hîp theih nân leh mite a hneh theih nân hun engemaw chen chu Khawvêl Dân leh Kohhran Dân hmangin nasa takin a che phawt dawn a ni. Kohhran-ah pawh Hruaitute chu Kohhran Dân hmangin a insual-tir ang a, Denomination War (Kohhran Pawl Inhuatna & Indona) hmangin Kristian-te chu inpumkhat thei lovin, rawngbawl ţha thei lovin a siam dawn a ni.
Kohhranah ngei pawh, Setana hi Kohhran Dân (Church’s Constitution/Law) leh Pastor/Upa (Church Leaders)-te hmang thovin a che tawh a, a che mêk a, a che zêl dawn. Mahni Kohhran ţheuh hi han belchiang ila, han chhût vang vang teh. Pastor, Upa, Revival Speaker, Rawngbawltu sawisêlbo leh duhthusam hmuh tur leh sawi tur an vâng pharh mai asin!!! Khawtlâng leh Mihring nunphung hrim hrim pawh hi ava dal tawh êm! Kohhran pawh Dalna leh thiangzauna chi hrang hrang – Pathian thu-a dalna leh thiangzauna, Lal Isua aia Mahni Kohhran Pawl chauh hmuh-dikna leh dah-lalna (denomination centered not Jesus’ centered) a ni deuh vek tawh.
Kohhran-a Fulltime-a Rawngbawltute hi tam tak chu Hlawh vanga thawk an ni tih a hriat ngawih ngawih ta! Pastor/Fulltime rawngbawltu ni si Sorkar hnathawh-a thawk satliah mai mai pawh an kat nuk tawh. Kohhran-a Rawngbawlnaah nise, Sum & pai ngah ngah, Pastor & Upate tilawm thiam thiamin chanvo an chang ţha chho mêk mai lo maw? Thlarau-mi deuh nia kan hriatte chuan Pulpit rawngbawlna pawh an chang pha meuh tawh lova, Kohhran Dân leh Hraiten ramri a khamsak takah chuan, Thlarau mite aw hriattur pawh a vang ta!!
6. SETANA HI I HLAU EM? I INVÊNG THEI CHIAH ANG MAW?
Setana Pawlten hetia America Sorkar Phalna meuhva, Setana Thiltum leh Duhzâwngte Ti-hlawhtling tura an chêt ngam tâkah chuan, khawvêl hmun hrang hranga Setana Pawlte pawhin hma an la ţan ve ngei ang tih a rinawm. Amaherawhchu, Ram leh Hnam Dân-in Daidanna a siam-ah a innghat thui hle ang. A enga pawh chu lo ni sela, Setana Betute leh Setana Pawlte hi an zalên chho zêl dawn niin alang.
Mihring hian ama chakna leh theihna ringawtin Setana hi a do ngam ang em? A hneh theih ang em? Teuh lo mai. Tum pawh tum suh. Vântirhkoh Chungnungber Mikaela meuh pawh khân, Mosia ruang chungah khân, Setana kha a challenge-in, a sawichhe ngam lova, “Lalpa’n Hau Zawk Che Rawhse,” a ti ta ringawt a nih kha!!! (Juda 1:9). A chhan i hria em? Mosia kha a Sualna-te avang khân Vantirhkoh chungnungber pawhin a ţan ngam lova, a ţanpui thei lo! Setana lakah khân a hum thei lo!! A rûka i Sual pai reng chung leh, Sual sim hauh lovin, Setana hi lo zuamin, lo nêl miah suh ang che, nâ tak leh râpthlâk takin i mualpho mai ang.
Țhian pakhat chuan, Ramhuai Hnawhchhuahnaa a tel thu a sawi a, “RAMHUAI-PAIIN, REVIVAL SPEAKER/UPA/PASTOR A LO HLAU LO KHAWP MAI, A RÛKA AN SUALNA-TE A PUAN SAK A, AN ZAK KHAWP MAI A! AN HLAWHCHHAM DER MAI” tiin min hrilh!! Mite Thurûk/A rûka an Sualna Puanchhuahsak theihna hi Setana Pâwlte pawhin an nei. Ringtu inti (Fake Christian/Ringtu-der)-te tân a hlauhawmin a zahthlâk dawn, a râpthlâk dawn khawp mai! A dera nung, A dera Kristian, Pathian be lova, Kohhran/ Pastor/ Upa-te be ţhin Kristian-te tân Mualphona râpthlâk tak a thleng dawn a ni. Setana, a rûka a rawng an bawl a, a duhzawng an tih ţhin ngei khân, mipui mithmuh leh hriatah Setana ta an nihzia ala au-chhuahpui ang a, ala ti-mualpho dawn a ni. Hun ţha i neih lai hian insiam ţha vat ang che!
Chuvangin, Setana leh a Pawlte hi Mihring chaknaa hneh theih an ni lo, “PATHIAN RÂLTHUAM FAMKIM” chauh hi Setana kan hneh theihna hmanraw awmchhun a ni. Pakhat chauh pawh a tâwk lo, “Pathian Râlthuam Famkim-a inthuam” a ţul. Hei hi Setana laka kan him theihna tur leh kan do a, kan Hneh theihna tur awm chhun a ni. “I CHAKNA RING LOVIN LALPA CHAKNA CHU RING ZEL ANG CHE” (Eph.6:10-18, 2Kor.10:4, Rom 13:14, Eph.4:24, 2Tim.3:17, etc.).
SATANIC WEB LINK –
http://thesatanictempledetroit.com/
http://www.lifenews.com/2015/12/09/woman-who-runs-a-satanic-temple-blogs-every-step-of-how-she-killed-her-baby-in-an-abortion/
Davida Kha ‘Pathian Thinlung Ang Pu’ Kan Ti Thei Dawn Emni
1. THUHMAHRUAI
Kan Bible hi khawvêla Sakhaw lehkhabu thianghlim-te zinga upa ber, rintlâk ber leh do hlawh ber, mahse, chhût hnem ber leh ţha ber a ni. Judate leh Ringtute chauh ni lovin, Ringlo mite pawhin Entawn atân leh an Nun Kaihruaitu atâna an hman zinga mi a ni. India Hnampa, India Zalênna Tharum tellova sualchhuaktu – Mahatma Gandhi, Hindu kûlmûk tak khân, Hindu sakhaw lehkhabu Bhagavat Ghita aiin, Bible hi a chhiar nasa zawk a, Bible-a Lal Isua Zirtirna (Jesus’ Ideology) hmangin, Tharum tellovin (Non-violence/Ahimsa) India ram tân Zalênna (Liberation/Moksha) kha a sual-chhuak a ni.
Gandhi khân Thuthlung Thar Bu a chhiar aţangin, Lal Isua hi a ngaisâng êm êm a, Kristian-a inpêk hial a duh a. Mahse, khatihlaia British Kristian-te nungchang leh khawsa-zia khân a ti-beidawng lutuk a, “BRITISH ARE 3 B’s” a ti tawp nghe nghe a, Kristian-ah a inpêk loh phah a ni. Hetia a tihna chhan hi, British ho hian Sunday-ah Bible an chhiar a, Pathian an bia a, an hun dangah Zu (Beer) an in a, an rui a, an duh hunah Silai (Bullet) lekin, India mi an kâphlum leh a! Chu chu mak a ti êm êm a, Kristian nih a duh loh phah ta a ni.
2. DAVIDA AIA SUAL ZÂWK HI AN AWM THEI DAWN EMNI???
Mi ţhenkhat chuan, “KA THINLUNG ANG PU MI KA CHHAR TA” tia Pathianin Davida chungthu a sawi hi chu, a tisual a ni” tiin Lal Davida sualna leh fellohna hrang hrang-te huai takin an sawi ţhin (1Sam.13:14, Tirh.13:22). A ni lâh taka, Davida Sualna 5-te kha a turu rem rem asin! Davida anga sual turu hi ringtute zingah an awm thei dawn emni? tih hial tur a ni rêng a ni. Chutiang mi ni reng chung sia Pathianin “Ka Thinlung Ang Pu Mi Ka Chhar Ta” a ti thei mai hi thil mak tak a ni. Lal Davida Sualna/Bawhchhiat (Ex.20:13-17) turu tak tak-te hi lo enzui lawk ila:-
2.1. DAVIDA’N TUAL A THAT:
Lal Davida khân Thusawm Pêk 6-na bawhchhia-in tum rêng vangin, rilru chhe tak pu-in a sipai zinga mi Uria kha a that a ni (2Sam.11:15).
2.2. DAVIDA A UIRÊ:
Thusawm Pêk 7-na bawhchhia-in a sipai Uiria nupui Bethsebi chu ît-in a uirê sak leh (2Sam.11:2-5).
2.3. DAVIDA’N DÂWT A SAWI:
Thusawm Pêk 9-na bawhchhia-in Vawi 3 lai DÂWT lian tak a sawi a. A dâwt sawi zinga pakhat phei chu Chhang thianghlim thu-ah a ni a, Puithiam Ahimeleka a thih-phah hial (1Sam.21:2, 1 Samuel 21:10-15, 27:10).
2.4. A ȚHENAWM NUPUI A ÎT:
Thusawm Pêk 10-na bawhchhia-in Uria nupui Bethsebi a ît a, mutpui tumin a koh-tir a, a lo mutpui a, a uirê-sak (2Sam.11:2-4).
2.5. CHHIARPUI A NEI LUI:
A chunga Lal Davida Bawhchhiatna 1-4 te khi Davida’n Pathian Thusawm Pêk 4 lai a bawhchhiat thu a ni a. Sualna/Bawhchhiatna serious tak tak vek a ni a, tihhlum phu khawpa sualna turu vek a ni. Tuna kan sawi tur, Davida’n Pathian Thupêk bawhchhiaa “CHHIARPUI” (census) a neih thu hi chu Thusawm Pêk tih lovah chuan Pathian Chunga Sualna leh Helna lian ber–te zinga chhiar tel theih a ni (2Sam.24).
A Chhan chu, Lal Davida hian hre rêng chungin, châk takin, tum rêng vangin Chhiarpui hi a nei-lui tlat (knowingly, willingly & intentionally conduct census). He thilah hian, Pathian chona leh Pathian hmuhsitna a tel bâkah, amah Davida chu pathianah a inruat tihna a ni thei bawk. Chhiarpui neih thu-a Davida sualna hi a turu-in, Thusawm Pêk 1-na a bawhchhia ang pawhin a ngaih theih, an ti hial. Hetiang Sualna Râpthlâk leh Bawhchhiatna turu ti reng chunga Pathianin a Rilru-put-hmang sawichhuahna atâna Davida a hmang hi chu a mak thlawt a ni!!?? Engnge a chhan ni ta ang? I chhui zui zel teh ang aw.
3. DAVIDA’N PATHIAN THINLUNG ANG A PUTNA-TE:
Mi pakhat chuan, “Lal Davida Sualna leh Bawhchhiatna ang hi chu, Ringlo-mite zingah pawh hriat-tur leh sawi tur a vâng khawp mai. Pathian Hriakthih ngatin hetiang êm êm-a Sualna nasa leh râpthlâk tak mai a ti duh mai hi chu hriatthiam a hârsa ngang a ni” a ti ngawih ngawih mai! Ni e, Lal Davida Thiltih-sual râpthlâk tak-te kha Pathianin a hmuh-hmaih hauh lo!! Pathianin Pakhat-tê mah kha a Hmuh-ţhelh theih hauh loh, AMAH PATHIAN RILRU LEH THINLUNG RAWN CHHÛNFUH (ANG) ÊM ÊM-TU DAVIDA ȚHATNA LAMPANG HI I HAN THLIR VE DAWN TEH ANG AW.
3.1. HMÊLMATE HMANGAIH TLATNA…
Pathianin a Hmêlmate min haw hlen ringawt mai lova min hmangaih tlat ang kha, Davida pawh khân a nei a. A Hmêlma hlauhawm tak, a Lalţhutthlêng pawh luah thei lova, thlalêra tlânbo-tirtu Absaloma kha a haw thei rêng rêng lova, a ngaihtuah êm êm a, “Tlangvâl Absaloma chu a dam alawm maw?” tiin a hmuh apiangte a zâwt a (2Sam.18:29,32). A Hmêlma Absaloma chanchin ţha lam hriat chu a duhthusam ber a ni.
Amah ti-hrêhawmtu, a Hmêlma hlauhawm tak Absaloma a thi tih a han hriat khân, “Aw, Absalom, i aiah han thi teh zâwk ila aw…” tiin a ţap hawm hawm mai a nih kha! (2Sam.18:33). Lal Davida’n a Hmêlma a hmangaih a, a lainat avanga a ţap-thâwm hi Lazara thlân bulah leh Kalvary tlângah khân, Lal Isua’n a rawn rûm-chhuah-puiin a rawn au-chhuahpui leh ta nghe nghe a nih kha! (Joh.11:35, Mat.27:46).
Amah tihhlum tum ngar ngar-tu Saula fapa Mephiboseth-a pawh phuba lâk ahnêkin dinhmun ţha tak a pe leh zêl te kha ava ropui êm! (2Sam.19). Ringtu dik tak i ni chiah em? lo indap mai teh! Hmêlmate hmangaih theihna, kan chhiatna tur zawng ngar ngartu (Absaloma) tâna ţawngţaisak reng theihna te, malsawm zui zel te, remchâng kan neih pawha an chunga phubâ lâk loh leh an chhiatna tura thil tih ve loh hi, Pathian nên-a inzawm tlat nun neitu, Pathianin “ka thinlung ang pu mi” a tih kha a ni (Mat.5:38-48, 1Joh.3:1, etc.).
3.2. HMÊLMATE NGAIHDAM THEIHNA…
Lal Davida khân, a Hmêlma hlauhawm ber Absaloma kha a Thinlung chhungril ber aţangin a Ngaihdam a, inrêmna siampui a duh reng tih a chiang hle. Phuba lâkna hun remchâng a neih pawhin a kut a lek duh lova, “Keimah avang talin, Tlangvâl Absaloma chu dîm takin va ti ang che u aw..” a ti lawm lawm a nih kha (2Sam.18:5). Lal Davida duhthusâm chu, a Hmêlma, amah tihhlum tumtu Absaloma nên khân, dam leh hrisêl takin intawng leh sela, “Absaloma khân a ngaidam tawh a ni tih kha hria sela, inrêm takin khawsa-ho leh thei sela” tih chu a duhthusâm, a au-hla leh a ţawngţaina a ni, tih a ţawngkam aţang khian a lang chiang hle. Hei hi Pathian rilru dik tak chu a ni, Hmêlma kan nih lai pawha min hmangaih a, a Fapa min la pe phal cheu mai hi ava mak êm!!(Rom 5:10).
Lal Davida chu a Hmêlma hlauva a tlânchhiat dawr dawr lai chuan, Saula Chhungte zinga mi Simeia chuan, ânchhia a lawh a, lungin a dêng a, a vawm a, vaivutin a theh a, ‘thisen chhuah hmang, i sual man i hmu a nih kha, Beliala mihring (Satan incarnate)’, tiin nâ takin a ţawngkhum a ni. A Sipai huaisen Abisaian Khandaiha sah a tum chu, Pathian Thinlung ang pu mi Davida’n a phal lo, “LALPA TIRH A NI. LALPA’N A ŢHA LAMIN MIN THUNGRULH LEH MAI ANG” a ti thei tlat zu nia! (2Sam.16:5-14).
Davida dinhmunah hian keini ang chu ding ta ila, kan Sorkar lai ni bawk se, kan Thuneihna hnuai ni bawk sela chuan, kan che nâ teh ang chu aw!! “Vawi 3 ka ngaidam tawh, a zing lulai êm mai… engnge a nih vei…” tiin, kan Sipaiten an dah-ţha nghal thuai ngei ang.
Mi Ngaihdam theih loh i nei a nih chuan, Vânram kai inring buai duh suh. Miin ngaihdam an dil leh dil lovah a innghat lo. Davida nun leh thiltih aţangin in-enfiah la, nangmah tihlum a, tihchhiat vek duhtu che Absaloma kha, i rilru thinlung chhungril ber aţangin i ngaidam thei em? I ngaidam a ni tih i lantir thei em? tih kha a pawimawh lai ber zawk chu a ni. Ngaihdam a hnêk a, a chhiatna tura thil ila ti-chhunzawm cheu a nih phei chuan, Meidila kal tur mai i ni e, khawvêlah hian piang lo law law la i tân a ţha zâwk ang (Mat.6,18, Mark.11, Eph.4:32, Kol.3:13, Heb.12:14, etc.).
3.3. SUAL PUAN, SIM LEH SUAL NAWN TAWH LOHNA…
Lal Davida kha a Sual turu-in, a Bawhchhiatna kha ava pui êm!! Mahse, Pathian hian Sual ngaihdam theih loh a nei tlêm asin! Davida khân a sualna-te avang khân, a inchhîr a, Pathian hnênah ngaihdam a dil a, Pathianin a ngaidam chiang hle tih a Hlaphuah 73 te aţang hian a hriat theih a ni.
Sâm 150-ah hian, Davida’n 73 lai a phuah a, a “Sual-puanna leh Inhlanna Testimony” pawh a ngial-a-nganin a awm a ni (e.g. Sâm 51). Bethsebi laka a uirê lai leh Chhiarpui a neih lai khân, a Tihsuala a Inpuan mai bâkah, Hrêmna kha midangin an tuar ve a duh lova, “Ka lo sual ta a, dik lo takin thil ka lo ti ta a ni. I kut chuan keimah leh ka pa chhungte min khawih zawk rawhse” tiin Pathian hnênah a ngên a nih kha (2Sam.24:17). Zoramah chuan, Sualna leh Hârsatna thlêng mêkah hian, Sakhaw Hruaitu leh Ram Hruaitu Tumahin Anmahni Mawhphurhna (tihsual)-ah an ngai lova, midang an puh fai vek zawk!!!
ZORAM KRISTIAN-TE SIMNA LEH LAL DAVIDA SIMNA IN-AN-LOHNA LIAN TAK MAI CHU, “SUAL SIM TAWH, TIH-NAWN TAWH LOHNA” HI A NI. ZORAM-A RINGTUTE CHUAN, SUAL KAN SIM TAWH HNU PAWH, KAN TI-SUAL-NAWN LEH A, KAN SIM-NAWN LEH ŢHIN!! LAL DAVIDA SUAL SIMNA ERAWHCHU, A SUAL-NAWN THU KAN HMU TAWH LOVA, A SIM-NAWN THU KAN HMU BAWK LO!! VAWI KHAT TIH-SUAL LEH VAWI KHAT SIM KHA A TÂWK ÊM ÊM A NI.
Lal Davida Simna hi Lal Isua pawh khân, a ngai pawimawh hle tih a lang. Uirê-nu hnênah khân, “KAL LA, TISUAL LEH TAWH SUH!” tiin a hrilh a ni. Uirê-nu hnêna Lal Isua thusawi hi mi tam tak chuan, Lal Isua’n Uirê-nu a hauhna emaw kan ti mai thei. A ni awzawng lo mai! UIRÊ-NU HNÊNA, “KAL LA, TISUAL LEH TAWH SUH” A TIH HI, LAL ISUA’N PA PATHIAN RILRU DIK TAK A PUANCHHUAHNA LEH PATHIANIN MIHRINGA A THIL BEISEI PAWIMAWH TAK MAI A SAWICHHUAHNA A NI ZAWK A NI. Kan Pianthar a, Sual kan sim hian kan Sualna ngaiah leh min bawihtu Setana hnênah kan kir leh tawh tur a ni lo, a tihna a ni (2Pet.2:22 etc.).
4. PATHIAN RILRU PU TURIN IN-ZIR ZÊL A NGAI…
Lal Davida Nun aţangin, Pathian Thinlung (Krista Rilru) hi a put theih a ni tih kan hre tawh a. Tirhkoh Paula chuan, Taksa leh Rilru Pathian Hnêna kan Hlan Pumhlumna aţangin, Ringtute hian Krista Rilru kan Hrethei a, Krista Rilru Kan Pu thei a ni, a lo ti tawh rêng a nih kha (Rom 12:1-2, 2Kor.2:10-16, Phil.2:5-11). Pathian rilru leh duhdân hi vawi leh khata hriat nghal vek a, tih-nghal vek theih chi a ni lo.
Thlarau Thianghlim ţanpuina kaltlangin, Bible chhiar aţang te, Ringtute Inpâwlkhâwmna aţang te, Pathian Fak leh Chawimawi aţang te, Rawngbâwl/Thilţha tih leh Fianrial ţawngţaina, etc. aţang te-in, Lal Isua Krista Anna kawngah Nitin kan ţhanglian zel dawn a ni (Mika 6:8, Tirh.2:42-47, 17:10-12, Rom 12, Eph.5, etc.).
Pathian Thinlung Duhawm Tak Lanchhuahna Ropui ber – a Hmêlmate a Hmangaihna chungchang hi, Pathian leh Mihring, Lei leh Vân thlunzawmtu a ni. Pathian Khawngaihna leh Hmangaihna mak, mawi leh duhawm, Sual hmun thim ber pawh thleng zo, Sual bawiha tâng, lungngai, mangang, suala bo hnu-te min zawng a, a Fapa min pe phal a, kan Sualte mi ngaidam duhtu, Hmangaihna hi a ANPUIA A SIAM MIHRINGTE hian kan chan leh neih hi a phal a ni. Min Hmangaihtu, Zirtirtu Ropui chuan, kan Hmangaih theih loh leh kan vei theih loh-te hi Hmangaih dân leh vei dân min zirtir thei a ni.
“LEARNING TO LOVE THE PEOPLE YOU DON’T LIKE”